|
Kryeqytetet dhe qytetet me te medha.
Hyrje
Sot ne po kalojme nepermjet shekullit te 15-te te Hixhras ose shekullit te
20-te te eres kristiane. Tani do ti hedhim nje sy disa prej qyteteve te
botes islame ne ditet e saj te shkelqimit, dhe disa prej qyteteve me te
medhenj te perendimit te asaj kohe. Lexuesi do te shohe nje ndryshim te madh
midis ketyre te dyjave. Ai do te befasohet duke pare ne njeren ane jete,
gjalleri dhe civilizim qe eshte ne boten islame dhe ne anen tjeter nje zone
te prapambetur te botes primtive qe eshte perendimi. Ne duam te krahasojme
qytete e medha te ketyre dy zonave dhe te prezantojme perpara jush situaten
qe ekzistonte ne qytetet e botes perendimore ne menyre qe juve te jeni ne
gjendje te formoni nje ide te ekonomise se tyre, shtrirjen e qyteteve te
tyre dhe standarti i jeteses se banoreve te ketyre dy zonave.
Anglia – nga shekulli i 7-te-te deri ne ate te 10-te-te.
LA Face dhe Rombo shkruajne ne librin e tyre te historise se botes:
“Anglia anglo-saksone e shekullit te 7-te deri ne shkullin e 10-te dhe akoma
me vone se sa kjo periudhe, ishte nje shtet shume i varfer, i ndare prej
pjeses tjeter te botes. Injoranca, egersia dhe barbarizmi ishin te
pafrenueshme. Shtepite ishin te ndertuara prej guresh te paqendrueshem te
cimentuara me balte. Edhe dyshemete gjithashtu ishin te bera prej balte.
Shtepite ishin te vogla dhe daljet e tyre dhe vendet e ajrosjes ishin shume
te vogla, dyert ishin te dobeta, dhe vendet e caktuara per kafshet ishin pa
ajrosje fare. Gjedhet qe ishin pasuria e vetme e kesaj zone vdisnin
vazhdimisht si pasoje e semundjeve te ndryshme. Per sa i perket banesave dhe
menyres se jeteses kushtet e njerezve nuk ishin shume me te mira nga ato te
vete kafsheve. Kryetari i fisit jetonte ne kasollen e tij bashke me fisin e
tij, sherbetoret dhe te tjere te lidhur me te. Te gjithe keta njerez
mblidheshin ne nje dhome te madhe ne qender te se ciles ndodhej nje oxhak
dhe ne ne qender te catise ndodhej nje vrime per daljen e ajrit. Ata hanin
te gjithe ne te njejten tavoline ne te cilen kryetari i familjes dhe gruaja
e tij zinin njeren ane. Thikat dhe pirunet nuk njiheshin ne ate kohe. Pocet
duhej te mbaheshin ne dore perndryshe personi qe hante ne ate poce duhej ta
hante ushqimin menjehere. Pasi hanin darken kryetari i familjes shkonte ne
dhomen e tij, kurse te tjeret deheshin ne dhomen e madhe. Pas kesaj cdokush
merrte jastekun e vet dhe shpaten dhe flinte ne dysheme. Cdokush e mbante
armen ne dore sepse hajduteria ishte shume e perhapur dhe hajdutet ishin aq
shume ne numer saqe cdokush duhej te qendronte ne gadishmeri.
“shumica e tokes ne Evrope ishte e mbuluar me pyje te dendura. Agrikultura
ishte ne shkallen e saj fillestare. Perreth qyteteve ndodheshin pellgje te
medha me uje te qelbur, era e te cilave aq demshme per shendetin e bente
atmosferen te qelbej gjithandej, dhe njerezit e varfer binin pre e shume
semundjeve dhe vdisnin ne numer te madh. Ne Paris dhe Londer shtepite ishin
te ndertuara prej balte e perzier me kashte dhe dru, ashtu sic gjenden neper
fshatra gjate gjysmes se shekullit te fundit. Nuk kishte as dritare as dyer
neper dhomat e ketyre shtepive. Krevatet ishin dicka e panjohur prej tyre.
Krevatet e tyre ishin kashta dhe bari i thate te cilat e benin siperfaqen e
forte te tokes pak me te rehatshme. Ata ishin teresisht injorante persa i
perket pastertise dhe masave te tjera higjenike. Jashteqitjet e kafsheve dhe
mbeturinat e guzhines hidheshin perpara shtepive te tyre dhe ngeleshin aty
derisa qelbeshin. E gjithe familja flinte ne te njejten shtepi. Ajo qe ata
quanin krevat ishte nje thes i mbushur me kashte. Ulluqet nuk ekzistonin ne
ane te rrugeve te cilat nuk ishin te ndricuara. Qyteti me i madh ne Evrope
nuk mund te kishte me teper se sa 15,000 banore.”
Kjo ishte situata ne Evrope deri ne shekullin e 11-te sic eshte pranuar edhe
vete nga shrkimtare evropiane.
Gjendja e qyteteve ne Boten Islame
Tani le ti hedhim nje sy qyteteve te lindjes duke mos harruar edhe ato qe
lexuam per Perendimin keshtu qe pas ketij krahasimi ju mund te keni nje ide
te qyteteve dhe kryeqyteteve te medha te botes islame si Bagdati, Damasku,
Kordova, Granada dhe Isabela dhe kushtet e civilizimit dhe kultures ne keto
qytete.
Le te fillojme me qytetet e Andaluzise meqenese ata jane me afer Evropes me
te cilen edhe do te krahasohen. Keshtu ne mund t’ia nisim me Kordoven dhe do
te ishte e drejte per ne te fillonim me paraqitjen e ketij qyteti duke lene
te gjitha anet e tjera te ketij qyteti pa i prekur.
Kordova
Kordova ishte kryeqyteti e Andaluzise muslimane gjate periudhes se
udheheqesit Umajad, Abd-al-Rahman III. Gjate nates ky qytet ishte i ndricuar
me llamba me xhama ne forma te ndryshme. Njerezit mund te udhetonin per 16
kilometra nen driten e ketyre rrugeve pa veshtiresine me te vogel. Te gjitha
rruget ishin te shtruara dhe te gjitha mbeturinat mblidheshin prej rrugeve
publike duke i lene ato te pastra. I gjithe qyteti rrethohej prej koriesh te
dendura. Cdokush qe vinte ne qytet do te hynte ne te pas nje udhetimi te
kendshem nepermes ketyre korijeve te dendura dhe parqeve publike. Kishte
mundesi te mbante me teper se sa 1,000,000 banore pernjeheresh ne nje kohe
kur asnje qytet evropian nuk kishte nje popullsi me teper se sa 25,000
njerezish. Kishte 900 Hamame (banjo turke) dhe 283,000 shtepi. Vendet dhe
vilat e tjera te medha ishin 80,000. Ndodheshin 600 xhami. Periferia e
qytetit ishte 30 Farsakh ose 30,000 jarde ( rreth 27 kilometra). Te gjithe
banoret ishin te edukuar. Ne pjesen lindore te qytetit 170 gra punonin si
shkruese te Kuranit. Te gjitha ato e shkruanin Kuranin ne shkrimin Kuf. E
gjithe kjo ishte pothuajse ¼ e qytetit. Gjendeshin 80 shkolla ne qytet.
Studentet e varfer merrnin mesime falas. Gjendeshin gjithashtu 50 spitale
per te plotesuar nevojat e qytetit. Sa per xhamine e madhe te Kordoves,
ishte dhe akoma vazhdon te jete nje monument i qendrueshem ne termat e
arkitektures. Minaret e saj per thirjen e ezanit ishin 45 kubik (rreth 79
kembe) te larta. E gjithe xhamia qendronte ne 1093 shtylla te ndertuara prej
lloje te ndryshme mermeri dhe rrjeshtat dukeshin si fushe shahu, 19 kolona
gjatesisht dhe 38 gjeresisht. 4,700 llamba ndriconin xhamine gjate nates
duke harxhuar 24,000 paund vaj ulliri cdo vit. Ne anen jugore gjendeshin 9
dyer. Ato ishin te ndertuara prej pllakash prej nje lloj bornzi te
cuditshem. Megjithate, hyrja kryesore kishte pllaka prej floriri te fiksuara
ne te. Te ngjashme me hyrjen kryesore gjendeshin 9 hyrje te tjera ne lindje
dhe perendim te xhamise. C’do ark i xhamise do te ishte i mjaftueshem qe ti
bente historianet te thoshin:
“cfaredo qe syri i njeriut ka perjetuar kjo eshte me e mahnitshmja e te
gjithave prej tyre, dhe shkelqimi i saj nuk gjenden ne asnje nga monumentet
e botes se lashte”.
Al-Zahra, pallati i Kordoves
Ne afersi te Kordoves gjendej nje pallat i quajtur Al-Zahra. Nga
kendeveshtrimi arkitekturor vleresohet si nje nga mrekullite e botes.
Historiani turk Zia Pasha ka thene rreth ketij pallati:
“ky pallat eshte kaq i mrekullueshem sa qe nje koncept ndertimi i ketij
lloji nuk do ti bjere rasti asnje njeriu te shohe qe nga koha e formimit
deri ne kete dite dhe qe inteligjenca njerezore ka deshtuar se prodhuari nje
veper te ngjashme me kete pallat apo edhe vetem ti afrohet per nga bukuria e
ndertimit.”
Kupolat e tij qendrojne mbi 4316 kollona te llojeve te ndryshme mermeresh,
por kishin stoli te ngashme. Dyshemeja e tij ishte shtruar me panele ne
ngjyre blu qielli dhe floriri. Ne vilat brenda pallatit gjendeshin burime me
uje te fresket, i cili kalonte neper cisterna te medha dhe ne fund
grumbullohej ne nje cisterne te pergjithshme shume te madhe qe gjendej ne
pallatin e kalifit. Nje rose e arte me nje perle ne koken saj notonte neper
uje. Kjo cisterne e madhe kishte lloje te ndryshme peshqish dhe per te
ushqyer keta peshq harxhoheshin 12,000 copa buke cdo dite. Gjendej nje dhome
pritjeje e cila quhej “pallati i Kalifatit”, tavani dhe muret e te cilit
ishin prej llojesh te ndryshme mermeresh dhe prej ari. Ne qender te ketij
pallati gjendej nje ene e madhe e mbushur me merkur. Nga te kater anet e
kesaj dhome pritjeje gjendeshin 8 porta ne forme harku te ndertuara prej
fildishti dhe ebani dhe me flori dhe perla te llojeve te ndryshme te cilat
qendronin mbi kolona prej guresh me ngjyra dhe mermeri pa njolla. Drita e
Diellit hynte nepermjet ketyre portave dhe rezet ndriconin muret dhe qendren
e dyshemese. Ndricimi ishte i madh aq sa te verbonte syte. Dhe kalifi,
Al-Nasir, kur nuk ishte ne gjendje shpirterore te mire, per te frikesuar
ndokend qe i vinte verdalle, i bente nje shenje sklleverve te tij te cilet e
leviznin merkurin ne enen e madhe te permendur me lart ne menyre te atille
te gjithe kete pamje ne nje nga ndricimet me te medha qe rrethonte te gjithe
asemblene. Ky iluzion vazhdonte per aq gjate sa merkuri nuk mund ti
perballonte dot. Vendi rrethohej nga gure te medhenje edhe te mprehte dhe
pas kesaj ndodheshin fusha te medha edhe te gjera. Akoma me tutje shtrihej
mburoja perreth gjithe ketij qyteti. Pallati i Al-Zahras perbente vilen e
kalifit, te fisnikeve dhe pallatet e zonjave. Pervec kesaj gjendeshin disa
holle te medha ne te cilat kalifi mbante gjyqet. Vendi ku ulej zakonisht
kalifi njihej me emrin “Satah-e-Mutamarrid” ose platforma e ngritur mbi te
cilen gjendej nje kupole e ndertuar prej tullash argjendi dhe ari. Por kur
Kazi Munzar bin-e-Said e kritikoi rende kalifin ne perurimin e xhamise se
Kordoves, ne nje mbledhje te madhe, per perdorimin e arit dhe argjendit ne
ate menyre, ai e shakterroi ate dhe e ndertoi me tulla te zakonshme. Brenda
ketij pallati gjendeshin edhe shume fabrika ne te cilat vegla te ndryshme
(perfshi edhe armet e luftes) prodhoheshin. Ne kete menyre edhe fabrikat e
armeve funksiononin brenda ketij pallati.
Ne keto kohe kur ne kemi armatime te reja , duhet te sjellim ndermend qe ka
qene nje kohe kur ne i prodhonim armet vete dhe nuk duhej t’i luteshim
kurrkujt per ato. Gjendej nje fabrike per prodhimin e pjeseve dekoruese,
skulpturave dhe ndertimit te anijeve. Pervec kesaj kishte edhe qendra te
biznesve te ndryshme. 6000 gureve u jepej forma e kerkuar cdo dite. Keto
gure ishin shume me teper ne numer se sa ato qe perdoreshin per te shtruar
dyshemene. 10,000 njerez punonin me turne te ndryshme dhe 1,400 mushka ishin
gjate gjithe kohes ne transportimin e materialit. Cdo dite te trete 1,100
gamile te ngarkuara me bli dhe materiale te tjera vinin brenda qytetit. Ne
xhamine e Al-Zahres punonin cdi dite 1,000 artizanate me pervoje. Kjo xhami
mbaroi brenda 48 ditesh. Eshte e veshtire te gjesh nje ndertim kaq te
shpejte edhe ne ditet e sotme.
Ne vitin 351 v.h. (962 e.r.) Al-Mustansir i uroi mireseardhjen mbretit te
Spanjes kristiane Ordon bin-e-Azfonish ne te njejten ndertese madheshtore.
Kur ai hyri ne Al-Zahra dhe perjetoi shkelqimin e ketij qyteti dhe armatimet
dhe furnizimet ai u habit. Kur ai hyri ne asemblene e Almutansirit dhe pa
fisniket ndermjet te cileve shume ishin dijetare, oratore dhe gjenerale
ushtrie, habia e tij nuk njihte me kufij. Kur ky qeveritar spanjoll i’u
afura mbretit ai hoqi kuroren e vet, hapi mbeshtjellesen e vet dhe vazhdoi
te perkulej perpara tij derisa e la kalifi. Gjate takimit balle per balle me
kalifin ai u perkul pastaj u cua beri disa hapa dhe perseri u perkul perpara
kalifit. Deri ne kohen kur ai takoi mbretin ai ishte perkuluar aq shume here
saqe kur arritit tek ai u ul ne gjunje dhe u puthi doren. Pas ketij veprimi
ai per te mos ofenduar as mbretin as kalifin ai u terhoq per ne vendin qe i
kishin caktuar. Kalifi duke i uruar mireseardhjen ne mesin e tyre tha: ”ne
te urojme mireseardhjen ty ketu. Le te jete vizita juaj ketu nje rast i
gezueshem meqenese neve kemi opinion shume me te mire per ju se sa ju mund
te mendoni.” Ai u kenaq shume nga keto fjale, u ul ne gjunje puthi token dhe
pas ketyre veprimesh tha: ”une jam nje sherbetor i perulur i Zotit tim. Ne
meshiren e tij vendos fatin tim dhe shpresoj te favorizohem per tij. Kam
shume besim tek ai. Dhe cfaredolloj sherbimi qe ai me beson, une shpresoj te
vazhdoj me qellim te sinqerte.” Pas kesaj kalifi i tha:”Ti ke nje pozite te
mire ne opinionin tone dhe ne shpresojme qe kjo te jete nje shenje krenarie
per ty mes njerezve te tu dhe ti do te mesosh cfare avantazhesh ti ke duke u
mbeshtetur tek ne dhe duke jetuar nene mborjtjen tone.”
Me aq madheshti i tha kalifi keto fjale saqe ne degjimin e ketyre fjaleve
mbreti spanjoll edhe njehere u ul per tu perkulur perpara kalifit, u lut per
jetegjatesine e tij dhe prosperitetin e tij meqenese ai e siguroi mbretin
per mbeshtetjen e vet.
Granada
Akoma, kur ne vijme tek Granada, madheshtia e arkitektures se saj shfaqet
perpara nesh ne formen e Al-Hamares. Ata qe e kane pare kane ngelur te
mahnitur. Megjithe doren e ashper te kohes edhe sot e kesaj dite eshte
qender e terheqjes per udhetaret e botes. Ky pallat u ndertua ne reze te
malit te Granades ne fushat e gjera e te gjelberta te cilat e rrethojne nga
te gjitha anet. Keshtu kjo ndertese vleresohet si nje nga ndertesat me te
bukura te botes. Ka holle te bollshme dhe dhoma te medha. Per shembull,
holli i gurit te zi, dy dhoma menjehere pas ketij holli te ndertuara prej
guresh te bardhe edhe te zinj, dhoma e ndenjes, dhe dhoma per te takuar
ambasadoret qe ju lejohej ky nder.
Me pak fjale nuk eshte e mundshme per ne te pershkruajme te gjitha meritat
dhe bukurite e Almahras. Mjafton te themi qe madheshtia te cilen poeti i
njohur boteror, Viktor Hygo, duke folur per te shpreh idete dhe ndjenjat e
tij ne kete menyre:
“O Hamara! O Hamara! O pallati ne te cilin engjejt te zbukuruar sipas
deshires se imagjinates, dhe te gjykojne ty si nje simbol te rregullit dhe
shijes se mire, si te aftesive. O ti keshtjelle e madheshtise. Dekorimet e
tua ne forme lulesh dhe vizatimesh te degeve te perkulura ja vlejne ti
shohesh. Kur rezet e arta te henes kalojne nepermjet minareve perendimore,
bien mbi muret, gjate nates nje pershperitje degjohet qe i magjeps te gjithe
ata me zemra te ndejshme.”
Isabela ( Sevilje)
Sa per qytete te tjera te Andaluzise dhe pershkrimit te madheshtise dhe
progresit te tyre, kjo eshte nje hisori e gjate. Duke lene menjane qytete e
tjera do te ishte e mjaftueshme te thuhej se Isabela kishte 6,000 makina
per te prodhuar rroba prej mendafshi. Ky qytet ishte i rrethuar nga te
gjitha anet nga peme ullinjsh dhe per kete arsye ne kete qytet gjendeshin
100,000 makina per nxerrjen e vajit prej ketyre ullinjve.
Bagdati
Tani le te kthehemi ne krahun lindor te botes islame per te pare kushtet qe
ekzistonin ne qytetet e saj te medha dhe civilizimin e saj te shkelqyer.
Bagdat, perpara se te ndertohej dhe te perhapej, ishte nje fshat i vogel, i
cili shtohej nga tregetare te cilet vinin cdo vit nga zonat perreth. Kur
kalifi i njohur abasid, Mansur, vendosi ta ndertonte dhe perhapte Bagdatin
si qytet ai solli me vete inxhiniere dhe arkitekte te medhenj. Ai gjithashtu
therriti edhe eksperte te agrikultures dhe ndarjes se tokes. Ai ishte i pari
qe vendosi tullen e pare ne ndertimin e ketij qyteti dhe recitoi: ” Ne emer
te Zotit, Meshiruesit, Meshireberesit. Lutje i qofte Allahut, Mbeshtetesi i
boteve: Toka eshte e Allahut. Ai e jep ate per trashegimni atij qe deshiron
ai. Rezultati eshte per ata qe mbajne fjalen drejt Allahut.” (Al-Kur’an
1:1;7-te:128).
Pas kesaj ai tha: ”vazhdoni ne emer te Allahut”. Shuma e parave te
shpenzuara ne kete ndertim ishte 4 milion rupi. 100,000 punetore u punesuan
ne kete ndertim. Ndodheshin 3 mure te qytetit afer me njeri
tjetrin.2,000,000 eshte numri me i madh i popullsise se ketij qyteti. Krahu
lindor i qytetit kishte 6,000 rruge dhe rrugica dhe ne krahun perendimor
4,000. Pervec lumenjve Tiger dhe Eufrat gjendeshin edhe 11 degezime te
medha, uji i te cilave rridhte ne cdo pjese te qytetit dhe ne cdo shtepi te
tij. Vetem ne lumin Tiger gjendeshin pika te shumta lundrumi dhe 30,000
lundra perdoreshin per te cuar njerezit nepermjet ujrave. Gjendeshin 60,000
hamame ose banjo turke dhe gjate diteve te fundit te qeverisjes prej
abasideve ky numer kishte rene ne 10,000. Numri i xhamive kishte arritur
300,000.
Do te ishte me vend te permendej nje vecori e Bagdatit bere prej Abu Bakr
Al-Khateeb : ”duke permendur Bagdatin ne humbasim disa nga karakteristikat e
tij te cilat gjenden vetem ne Bagdat dhe askund tjeter neper lindje dhe
perendim. Midis ketyre karakteristikave jane miresjellja e qytetareve,
cilesite e mira te karakterit te tyre, uji i freket aq i kendesh kur pihet,
frute me shije dhe me bollek, prosperitete gjeneral, eksperienca ne
industri, ndihmesa per te bere gjithcka, numri i madh i njerezve te ditur,
studentet e ligjit, matematicienet, gramaret, poetet me te mire eksperte te
e artit dhe letersise te terhequr nga afer dhe larg, e thene shkurt prezenca
e gjithckaje ne te gjitha kohet.”
Gjenden frute te llojeve te ndryshme ne cdo lloj stine, vecanerisht ne
perudhen midis veres dhe dimrit. Neqoftese nje qytetari i duket shtepia e
tij e papershtatshme per punet e tij ai fare lehte mund te gjeje nje tjeter
shtepi. Neqoftese dikujt i pelqen nje shtepi tjeter me teper se sa e tija
nuk do te ishte shume e veshtire qe kjo deshire te kthehej ne realitet.
Qytetaret mund te marrin shtepi ne cdo pjese te qytetit qe ata deshirojne.
Neqoftese nje person u largohet armiqve eshte shume e lehte per te te
kerkoje azil ne kete vend. Keshtu shume njerez do te dalin vullnetare ta
ndihmojne ate. Tregetaret e medhenj, mbreter, dhe fisniker qe jetonin neper
vila te medha ishin te gatshem dhe disa prej tyre tashme kane dhene ndihmesa
te medha atyre qe kane nje shtrese jetese me te ulet se e e ajo e tyre. Dhe
ky eshte nje proces ne vazhdimesi. Shkurtimisht, keto jane dhuratat e
Allahut qe natyren dhe poziten e vertete vetem ai e njeh.
I njejti autor shkruan ne nje vend tjeter:
“Bagdati ishte nje qytet i pakrahasueshem per nga madheshtia, numri i madh i
dijetareve dhe fisnikeve, dallimi midis elites dhe njerezve te tjere,
perhapja e lagjeve dhe ato ne brigjete lumenjve, bolleku i pallateve dhe
shtepive te njerezve te thejshte, xhamive dhe banjove turke, hoteleve dhe
dyqaneve, ajer dhe uje i paster, dendesia e popullates dhe shendeti qe
japin pranvera dhe vjeshta.
“Ky qytet ka arritur kulmin gjate periudhes se Harun Rashidit, dhe
popullsia e tij u be maksimale kur kishte banesat me te mira dhe burimet te
me te mira te ushqimit. Ne cdo ane kishte gjelberim dhe freski, dhe rruget
ishin te mbushura me njerez. Megjithate erdhi nje periudhe shakterrimi.
Njerezit ishin ne crregullsi. Qyteti ishte i shkrete, i papopulluar dhe i
izoluar. Familje te tera e braktisen qytetin. Por perpara koheve tona
gjendja nuk ishte kaq e keqe. Kudo ka kaos dhe njerezit jane te mjerueshem.
Por ka qene nje kohe kur ky qytet ishte i dalluar prej te gjithe qyteteve
te tjera dhe prej disa prej tyre ne vecanti ne cdo lloj aspekti.”
Industria e prodhimit
Te gjitha qytetet e Andaluzise ishin shume te populluar, dhe cdo qytet ishte
shume i njohur per disa industri te vecanta dhe interesi i evropianeve dhe
spanjolleve ishte i pakrahasueshem. Helmetat dhe armoret spanjolle ishin
shume te njohura. Celiku perdorej ne shume lloj menyrash vecanerisht armet.
Porosi nga e gjithe evropa u merrnin ketu. Ne kohet moderne ne duhet te
mendojme pak perpara se ta permbushim nje kerkese te tille. Zeno shkruan ne
librin tij “Pushtimi i Frances”: “ Kur arabet pushtuan Francen e Jugut nga
Andaluzia nen udheheqjen e Musmah Kholanit, Anbasah Kalabi dhe Hur Thakafi
pushtuan Rabonen, Fartashonah, Afnion dhe Lion ata ishin te armatosur me
arme te tilla te cilat nuk gjendeshin as ne ushtrine angleze.
Madheshtia e te kaluares, rrenojat e kohes se sotme
Jemi duke i dhene fund ketij diskutimi me nje pershkrim te Bagdatit te
periudhes se Al-Muktadir-Bi-Allah, shkelqimi dhe madheshtia e tij.
Gjithashtu gjate periudhes kur i derguari i perandorit romak kishte qene
prezent ne disa mbledhje te senatit, cfare ishte madheshtia e kalifatit
islam ne Bagdat. Ne Bagdat, shtepia e kalifatit , numri i njerezve qe
jetonin ishte shume here me i madh se sa numri me i madh i banoreve te
qyteteve me te medha siriane. Vetem numri i eunukeve ishte 11,000.
Kur i derguari i pernadorit romak vizitoi ai u prit si mik shtepie. Nga
shtepia ku ai u vendos deri ne shtepine e kalifatit ushtria shtrihej ne te
dyja anet e rruges duke numeruar 160,000 veta. Kur ky i derguar u fut ne
“shtepine e pemes” ai u mahnit nga pamja e saj. Kjo peme ishte e bere prej
argjendi me peshe prej 500,000 dirhame (rreth 1750 kg). Kishte 28 dege, te
cilat ndaheshin ne dege te tjera me te vogla. Dhe ne keto dege qendronin
lloj te ndryshme zogjsh dhe florinjsh.
Gjethet e kesaj peme ishin te vizatuara ne forma dhe ngjyra te ndryshme dhe
lekundeshin me nje fllad te lehte. Te gjithe zogjte ishin vendosur ne
pozicione te atilla qe kur te frynte ere kjo te hynte nepermjet sqepave te
tyre dhe te krijonte njefere tingulli te mrekullueshem te ngjashem me ate te
zogjve naturale. Afer me “shtepine e pemes” gjendeshin 15 statuja
kaloresish te cilet mbanin heshta te vogla ne duart e tyre. Pas kesaj i
derguari hyri ne pallatin e quajtur Al-Firdaus ne te cilin gjendeshin shume
lloj armesh. Pas kesaj ate e cuan nga nje pallat i kohes se Harunit ne nje
tjeter derisa vizitoi 33 pallate me radhe. Kaq te lodhshme ishin vizitat e
tij saqe atij i duhej te pushonte shtate here perpara se te ishte gati
perfushdimisht te shkonte ne asemble ne prezence te kalifit Al-Muktadir
Bi-Allah.
Historianet ne regjistrimet e tyre kane shkruajtur:
“ numri i tapeve te shperndare ne pjese te ndryshme te “shtepise se
kalifatit” ishte 22,000 duke perjashtuar ketu sigurisht ato qe normalisht
ishin atje. 38,000 mendafsh dhe ar mbulonin perdet ne pallate te ndryshme.
Vendet e vizituara prej te derguarit te perandorit romak perfshinin edhe
kopshtin zoologjik ne te cilin gjendeshin lloje te ndryshme kafshesh te egra
“
Pas vizites qe i beri shtepise se kalifatit i derguari nga perandori romak
ishte i mahnitur, meqenese nuk kishte pare vende aq te bukura me pare.
Kjo eshte e mjaftueshme per te deshmuar per madheshtine, fuqine dhe
shkelqimin e qyteteve, pallateve, vilave dhe ndertesave te tjera ne ditet e
kulmit te civilizimit tone.
|
