|
Marreveshja e Orihueles
Dorezimi i Orihueles (Spanje), 713 e.r.
Marreveshja e kapitullimit midis komandantit arab Abdulaziz (i biri dhe
trashegimtari i Musa ibn Nusejrit) dhe Teodomirit, princi vizigot i Murçias,
ne dorezimin e qytetit te Orihueles ekziston deri sot. Kjo marreveshje u
zbatua me 713 e.r., brenda dy vjetesh te hyrjes se pare te organizuar te
muslimaneve ne Spanje nga jugu me komandant Tarik ibn Zijad.
Marreveshjet e kapitullimit te mehershme qe datojne nga viti 711 ishin pak a
shume te njejta por nuk gjenden. Banoret e territoreve te pushtuara te
Spanjes krijuan nje pershtypje pozitive nga toleranca qe muslimanet i ofruan
atyre menjehere pasi rezistenca aktive kishte pushuar, nje tolerance te
cilen katoliket romak nuk ia kishin shfaqur vete banoreve te tyre kur ato
ishin ne pushtet. Ishin keto marreveshje te hershme dhe permbushja e tyre e
suksesshme ne territoret e pushtuara qe nxiten Teodomirin dhe popullin e
Orihueles te binin dakort ti dorezoheshin muslimaneve.
Burckhardti ka dokumentuar pikat e kapitullimit te 713-es, dhe Tomson ka
shpjeguar me ne detaje mbi permbushjen e tyre:
"Kristianet
lejoheshin te ruanin kishat dhe manastiret e tyre, dhe çifutet sinagogat e
tyre. Ata mbajten shumicen e pronesive te tyre personale.
Vizigotet,
jo vetem qe kishin zevendesuar sistemin romak te taksave me ato ngarkimet e
shumefishta, por ata gjithashtu kishin perjetesuar latifundia-n, pronat e
medha te punuara nga sklleverit. Kur muslimanet moren token ne posedim,
shume nga keto prona u ndane dhe iu dhane banoreve.
Sklleverit,
pjesa me e madhe iu dhurua liria, ose duke pranuar Islamin asnje kristian
apo çifut nuk lejohej te kishte nje musliman per skllav ose duke e blere
veten e tyre gradualisht, diçka qe nuk ishte lejuar nen ligjet vizigote te
meparshme.
Perveç
taksave te pergjithshme te paguara nga te gjithe qytetaret, kristianet dhe
çifutet duhej te paguanin taksa personale ne vend te kryerjes se detyrimit
ushtarak. Taksa ishte ne nje shkallezim dinamik sipas klases profesionale te
njerit, ndersa grate, femijet, murgjit, invalidet, te semuret, nevojtaret
dhe sklleverit perjashtoheshin.
Komunitetet kristiane dhe çifute ruajten jurdiksionin autonom ne te gjitha
grindjet qe nuk perfshinin te drejtat e shtetasve muslimane.
Ata kishin
gjithashtu udheheqesit e tyre, peshkopet, apo kontet, te cilet i
perfaqesonin ato ne qeverine muslimane..."
Referenca:
T.
Burckhardt, "Moorish Culture in Spain," 1972.
A. Thomson and M. Ata'ur-Rahim, "Islam in Andalus," Ta-Ha Publishers,
London, 1996.
|
