|
ISLAMI NE
AMERIKE
Alexander Russel Webb
(19 Prill 1893; Nju Jork, N.Y.)
(i ekstraktuar nga libri i Webb-it, "Islam in America")
Natyra
thuajse universale, midis amerikaneve mendje-liberale, te dijne me shume
rreth religjioneve orientale sesa stergjysherit e tyre dinin, ka qene
produktive te pakten per nje rezultat, qe eshte, te ndaret nga
supersticionet shpirt-shkaterruese fetare; dhe zhvillimi i nje shpirti te
pamvarur e pa frike ne mendime, i cili po behet gradualisht nje armik
agresiv e i pameshirshem ndaj skllaverimit mental te besimive. Kjo ndoshta
mund te quhet evolucioni i njerezimi te ri me te vertete, i cili eshte shume
me teper i admirueshem se i vjetri, karakteristika kryesore e te cilit ishte
besimi i tij pasiv ne dogmat fetare ne kundershtim me arsyen dhe mendimin
praktik, ndjekes te verber te udheheqesve te gabueshem, te cilet nuk ishin
kurre ne gjendje te vertetonin te drejten e tyre te udheheqjes, e as te
verteten dhe validitetin e doktrines qe ata jepnin mesim.
Ditet e
lehtebesimit te verber jane duke shkuar dalengadale e me siguri. Thirrjet e
sentimentalitetit te tepert jane duke humbur forcen dhe efektivitetin e tyre.
Klasat e zhvilluara – mendje-qartet, te mire-balancuarit, mendimtaret
racionale – kerkojne arsye per çdo gje, duke refuzuar te besojne ne teori
iracionale apo dogma te cilat nuk kane ndonje pohim me te mire ndaj
pagabueshmerise se sa nje mbrojtje e thjeshte e nje te diplomuari ne
teologji.
Qellimi
primar i ketij libri nuk eshte te rrenoje e as te dobesoje ndonje besim apo
sistem teorish, e as te beje prozelit ne Islam, por te ngreje e te
inkurajoje midis kristianeve anglisht-foles nje shpirt te qete, te
qendrueshem e nje hetim i paparagjykuar te zbatohet ndaj sistemeve te fese
se tyre dhe te tjerave gjithashtu. Vetem n.q.s. njeri ndjen pavaresine e tij
mendore e vendos ta ushtroje ate me qendrueshmeri; vetem n.q.s. ai heq dore
plotesisht nga paragjykimet e fituara nga ata me te cilet ai ka qene ne
marredhenie te vazhdueshme gjate gjithe jetes se tij, gjykimi i tij do te
jete i nje vlere te pakte per te. Nese, siç eshte rregulli per maxhorancen e
gjere qe pretendon te jete gjykuese, ai kerkon vetem evidence te konfirmoje
te verteten e besimit te tij fetar, e te krijoje falsitete per te tjerat, pa
nje deshire te paster te njohe te verteten, kerkimet e tij do t’i bejne atij
me shume dem se mire, e do te ishte me mire per te te mos e ndermerrte ate.
Nje njeri,
duke vrojtuar nje pejsazh nga maja e malit, nuk mashtrohet nga dimensionet e
dukshme te objekteve qe kap shikimi i tij ne fushat poshte: ai e di se
njeriu qe leviz neper kopshtin e tij eshte me shume se tre inç (7.5cm) i
gjate; se shtepia prane tij eshte me e madhe se nje kuti; se treni
hekurudhor, duke dredhuar si gjarper ndermjet kodrave, eshte shume me teper
i madh e me i shpejte ne levizjet e tij se nje larve. Edhe pse ai mund te
mos kete pasur kurre ndonje praktike artistike, ai di mjaft nga rregullat e
perspektives e te jete ne gjendje te gjykoje me sakstesi krahasuese
madhesine e objekteve ne distance. Ai nuk arrin ne perfundimet e shinat e
tramvajes te vendosura nga dikush tjeter. Ai nuk gjykon madhesine e njeriut,
shtepine dhe trenin hekurudhor, ne drite te teorive te nxjerra nga disa
autoritete shkencore te njohura. Ai ka mesuar se distanca e ben nje objekt
t’i duket vrojtuesit me e vogel se sa ai eshte. Ai ka pare njerez e shtepi e
hekurudha prej disa hapave larg tij, e ai di sakte sa te medha ato jane
zakonisht. Shkurtimisht, ai perdor arsyen e tij dhe perfiton nga eksperienca
e tij, pa konsultuar ndonje autoritet sidoqofte.
Por kur ky
njeri i njejte ndermerr te studioje nje sistem religjioz, ndryshe nga ajo qe
ai ka qene mesuar ne shkolle ne femijerine e tij, ai ndjek nje drejtim
tjeterfare, si rregull. Ai qendron mbi mal dhe gjykon madhesine e objekteve
poshte me madhesine e atyre mjedisit te tij me te afert. Ai nuk eshte krejt
ne gjendje te kuptoje perse objektet poshte duhet te jene me te vogla se ato
rreth tij, dhe keshtu ai konsultohet me nje “autoritet,” shkrimtari i se
ciles ndoshta nuk ka qene kurre poshte majes se malit; ose nese ai ka qene,
ka mbetur aq afer fundit sa qe ai mund te vraponte shpejt per ne maje nese
ai gjente veten e tij ne rrezik te te mesuarit tjeter gje mbi madhesine dhe
natyren e objekteve ne distancen e larget.
Qe prej
rikthimit ne vendin tim une jam habitur shume, jo vetem me injorancen e
pergjithshme qe mbizoteron tek te ashtuquajturit njerezit te mesuar ne
lidhje me jeten, karakterin dhe mesimet e Profetit arab [Muhamed (s)], por
gjithashtu edhe me gatishmerine e vete-kontrolluar e lehtesine me te cilen
disa nga keta njerez shprehin opinionet e tyre per Muhamedin dhe sistemin
islam. Ca artikujshkrues me kane çuditur shume duke treguar sa pak ata dijne
per Muhamedin (s) dhe historine muslimane, dhe sa te guximshem e agresive
ata mund te jene me ate armatosjen me faktet e varfra te tyre. Nje botues i
njohur perendimor mbasi i referohej Muhamedit si “Profeti i famshem grek,”
perfundonte nje gjysem kolone prej idioti me pohimin se, “te tjere jane
perpjekur te prezantojne Budismin ne Amerike, dhe deshtuan, ashtu siç Webb
do te deshtoje.”
Me vjen
keq qe mungesa e hapesires me ndalon te jap nje numer shembujsh te ngjashem,
e aspak absurd, te injorances qe mbizoteron tek njerezit te cilet supozohen
te jene te mire-informuar.
Nuk ka
asnje sistem religjioz per te cilin te dihet kaq pak, jo vetem nga masat e
njerezve anglishtfoles, por gjithashtu midis atyre te cilet konsiderohen si
me te mesuarit. Ky fakt eshte per shkaqe te ndryshme, me i dukshmi i te
cileve eshte mosdashja krejt e natyrshme e muslimaneve ndaj gjuhes angleze
dhe kombeve qe flasin anglisht, mospelqimi e tyre ta kene literaturen
muslimane te perkthyer ne gjuhen tone, dhe paragjykimi i forte i cili, per
tete apo nente shekujt e fundit, ka ekzistuar midis kristianeve kunder
muslimaneve dhe Islamit.
Nuk ka
asnje karakter ne te gjithe rrjedhen e historise qe te kete qene kaq shume
dhe vazhdueshem i keqprezantuar e i keqkuptuar nga kristianet, si Muhamedi
(s). Nuk gjendet sot te ekzistoje e printuar as edhe nje pune e vetme ne
anglisht qe paraqet diçka, si nje koncept i vertete i karakterit te Profetit
te inspiruar te Arabise, e as mbi natyren e doktrines [Islamit] qe ai mesoi,
dhe eshte praktikisht e pamundur per kerkuesin te gjeje ndonje informacion
besueshem mbi kete subjekt ne literaturen angleze, vetem nese ai i ka fituar
ca njohuri te saj prej burimesh te tjera.
Prandaj,
qellimi i pare i ketij libri te vogel eshte t’i jape botes anglisht-folese
nje pershkrim te shkurter por te sakte e te besueshem mbi karakterin dhe
qellimin e Muhamedit (s), dhe nje skice te vogel te sistemit islam. Gjate
gjashte javeve te kaluara, kam marre nje numer letrash nga vende te ndryshme
te Shteteve te Bashkuara ku me pyesin per literaturen qe jep nje reflektim
te besueshem te religjionit islam. Keto letra me kane bindur se ka nje
deshire te sinqerte dhe te gjere midis amerikaneve mendje-hapur te njohin te
verteten, dhe me kane nxitur mua te jap kete shkrim per publikun, perpara
nje pune me te madhe e me te kompletuar, qe do te publikohet me vone. Ne
qofte se kjo perpjekje çon ne nxitjen e ca personave qe te lirojne, edhe
perkohesisht, zinxhiret qe i sjellin ata ne kishe, dhe t’i japin doktrines
islame nje gjykim te sinqerte e te drejte te paparagjykuar, une do te
ndjehem boll i shperblyer per kohen dhe punen qe i kam dhene asaj.
Nju Jork,
19 Prill, 1893.
|
