|
Lidhjet Islame
me
Kinen
Muslimanet jane krenare kur citojne nje hadith i cili thote “ kerkoje dijen
edhe ne qofte se ajo eshte ne Kine.” Kjo tregon per rendesine e kerkimit te
dijes, edhe ne qofte se kjo do te thote te udhetosh aq larg.
Kina, e
cila
ka
qene prane zemrave te muslimaneve per mbi 1400 vjet, eshte shtepi per
miliona muslimane.
Kontakti i Islamit me Kinen filloi gjate Halifatit te ‘Uthman ibn Affanit
(r.a), halifi i trete. Mbas triumfit mbi Bizantin, Romaket dhe Persianet,
‘Uthman ibn Affan, dergoi nje perfaqesi ne Kine me 29 V.H (650 E.R, 18 vjet
mbas vdekjes se Profetit), nen udheheqjen e Sa’ad ibn Abi Uakkas (r.a), daja
i profetit Muhamed (a.s.), doke ftuar perandorin kinez te perqafonte
Islamin.
Misioni muslimane ndertoi xhamine e pare te Kines, xhamine e mrekullueshme
te qytetit Kanton e cila njihet dhe sot me emrin ‘Xhamia Memoriale.’ Gjate
viteve qe vijuan aktivitetet tregetare te muslimaneve dhe levizjet detare
krijuan mundesine qe shume te qendronin pergjithmone ne Kine. Nje nga
vendosjet e para ne Kine ishte formuar ne qytetin port te Cheng Aan gjate
kohes se dinastise Tang.
Presenca muslimane nuk shihej me sy te mire nga jobesimtaret. Sidoqofte, kjo
e kthye ne respekt kur provokacionet e tyre perfunduan ne disfate nga nje
force e vogel Muslimane me 133 A.H (751 C.E.) Kjo fitore coi ne kontrollin e
plote mbi Azine Qendrore, dhe me 138 A.H. (756 C.e.), Khalif Mansuri dergoi
nje trupe te perbere nga 4,000 ushtare per te konsoliduar influencen
muslimane.
Keto fitore hapen dyert e Kines per muslimanet per perhapjen e fese. Me
kalimin e viteve, shume muslimane qendruan ne Kine dhe u martuan me gra
kineze. Ata ndertuan xhami, shkolla dhe medrese. Studente deri nga Rusia dhe
India do te ishin nxenesit e ketyre medreseve. Ekziston nje raport se me
1790 kishte rreth 30,000 studente islamike, dhe qyteti i Buhares,-
vendlindja e imam Buharit, nje nga mbledhesit me te famshem te haditheve- i
cili ishte ne ate kohe pjese e Kines, u quajt me emrin “Shtylla e Islamit.”
Muslimanet e hershem te Kines
u
perballen
me
shtypjen dhe dinastine tiranike Mancu
(1644-1911).
Gjate kesaj periudhe, pese luftra u bene kunder muslimaneve: Lançu
(1820-28), Çe Kanio (1830), Sinikiang (1847), Junan (1857) dhe Shansi
(1861).
Mancute vrane shume muslimane dhe rrafshuan shume xhami. Megjithate te
udhehequr nga njerez te vendosur si Jakup Beu (1820-77), muslimanet cliruan
gjithe Turkestanin dhe formuan nje shtet islamik i cili zgjati nga 1867 deri
me 1877. Fuqia e re turke-kineze ne Azine Qendrore, perfshinte provincat e
Junanit, Shecavanit, Shensit dhe Kansumit, shiheshin me zili nga ruset dhe
britaniket te cilet kishin llogarite e tyre koloniale.
Muslimanet te frymezuar nga shembuj udheheqesish si Ma Mua-Ming-Hsin,
arriten shume fitore. Ne Junan, muslimanet, nen Tu Uenhsin, i kthyen
mbrapsht trupat e perandorit. Ai u quajt me emrin Sulltan Sulejman dhe
ngriti muslimanet e Tibetit kunder kinezve.
Mbas ardhjes ne fuqi te komunisteve me 1949, Mao Cedun filloi t`i ndante
muslimanet neper kombe te ndryshme keshtu qe ata do identifikonin veten ne
baze te origjines etnike dhe jo ne baze te identitetit musliman.
Ne baze te statistikave te popullsise me 1936, republika e atehershme e
Kuomingtangut ne Kine kishte me perafersi 48,104,240 muslimane. Mbas ardhjes
ne fuqi te politikes se Maos, ky number u reduktua ne 10,000,000. Asnje
shpejgim zyrtar nuk eshte dhene nga Kina per kete zhdukje te rreth 38 milion
muslimaneve. Zhdukja dhe shkaterrimi i muslimaneve te Kines ne mase qendron
nga rendesia me lart edhe se ceshtja e Tibetit apo e demokrateve ne Sheshin
Tiananman.
Pervec asimilimit fizik, muslimanet kane qene subjekt i nje sulmi konstant
kunder identitetit te tyre islamik vecanerisht gjate te quajturit Revolucion
Kulturor (1966-76). Per shembull, parruallat te cilat u shfaqen ne Pekin (me
vone i quajtur Beixhing) me 1966, benin thirrje per shkaterrimin e
praktikave islame. Muslimaneve iu ndalua dhe leximi i gjuhes se tyre te
shkruar e cila shkruhej me germa arabe dhe ishte e ndikuar nga arabishtja,
turqishtja dhe farsi (persishtja). Ky ndryshim ishte shume kritik sepse i
distancoi muslimanet nga gjuha arabe, gjuha e Kuranit dhe e aspiratave te
tyre islamike. Gjate kesaj kohe shume xhami u mbyllen dhe shume pasuri te
autoriteteve fetare u konfiskuan.
|
