Home

Poezi

Photo Gallery

Contact me

Islam

Krishterizem

Histori

Shkence

Libra

Demokracia ne Islam
Shejh Jusuf El Kardavi

  Pjesëmarrja e popullit në administrimin e çështjeve të tij

- Pavarësi individuale në Islam

- Shoqëria islame ngritet mbi parimin e “Shurasë” (Konsultimit)

- Sistemi i votimit me shumicë

- Zgjedhja e pushtetmbajtësve (njerëzve të matur)

- Prej të tjerëve marrim atë që na pëlqen dhe është në pajtim me parimet tona

- Raporti mes sundimtarit (udhëheqësit) dhe të sunduarit në Islam

- Të rrespektuarit në pagabimësi

- Nuk është produkt i demokracisë

- Islami tregon ashpërsi ndaj tiranëve

- Medoemos ummeti duhet të edukohet në fuqi individuale (personale)

- Thuaje të vërtetën dhe zgjidh të fortin besnik

Pjesëmarrja e popullit në administrimin e çështjeve të tij

Islami synon në arritjen e qëllimeve më të larta në jetën e kësaj bote, dhe mu për këtë ai synon që vetë populli të jetë vigjilent dhe pjesëmarrës në drejtimin e çështjeve të veta, e assesi të jetë popull indiferent apo flegmatik, preokupim i të cilit do të ishte vetëm duartrokitja për udhëheqësit e tij dhe ecja pas tyre duke u thënë: “Keni bërë mirë, keni bërë mirë”, edhe në qoftë se ata kanë bërë më të shëmtuarën.

Islami dëshiron që muslimani të jetë i lirë dhe individ i pavarur, të mendojë me kokën e vet dhe të vendosë me vullnetin e vet; ai nuk dëshiron që individi të jetë pasuses i verbër i të tjerëve, e të thotë: “Unë jam me njerëzit (d.m.th. ku të jenë ata, jam edhe unë)”. Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, në hadithin e transmetuar nga Tirmidhiu, thotë: “Le të mos jetë asnjëri prej jush pasues, e të thotë: “Unë jam me njerëzit, në qoftë se ata bëjnë mirë, edhe unë bëj mirë, e në qoftë se bëjnë keq, edhe unë bëj keq; jo, por përqëndroni veten tuaj: në qoftë se njerëzit bëjnë mirë, të bëni të edhe ju të mira, e në qoftë se bëjnë keq, të mos bëni padrejtësi (por prap bëni të mira).”

Nuk humbin shtetin dhe atdheun, e as që përulin njerëzit. Të mirat shkilen vetëm prej njerëzve që janë pasues të verbër, prej atyre që nuk posedojnë dot personalitet dhe individualitet, zemrat e tyre janë me Aliun, ndërsa shpatat me Muaviun.

Të tillët janë që shkatërrojnë dhe çrregullojnë atdhenë, që dëmtojnë fenë dhe humbin njeriun.

Ne duam që muslimani të jetë personalitet dhe individ i pavarur, të mos jetë ndaj asnjërit përcjellës, e as të përcjell baballarët e gjyshërit, as zotërinjtë dhe të mëdhenjtë.

Kur`ani famëlartë qortoi me të madhe ata të cilët bëhen pasues dhe shërbëtorë të njerëzve, ata të cilëve All-llahu u dha kokën dhe mendjen, e të cilët nga vetja e tyre bënë bisht, pasuan të parët e tyre dhe stërgjyshërit në gabim: “E kur u thuhet atyre: “Pranoni atë që All-llahu e shpalli!” Ata thonë: “Jo,ne ndjekim atë rrugë në të cilën i gjetëm prindërit tanë!” Edhe sikur prindërit e tyre të mos kenë kuptuar asgjë dhe të mos jenë udhëzuar në rrugën e drejtë (ata do t`i pasonin).”

I ndjekni prindërit e juaj dhe stërgjyshërit në dalalet (humbje), në mëkat dhe devijim. Kjo nuk lejohet assesi!

Kur`ani famëlartë gjithashtu qortoi ata të cilët pasuan dhe ndjekën zotërinjtë e tyre dhe të mëdhenjtë, e që kur ata devijuan, devijuan edhe këta së bashku me ta, dhe kur ata humbën, humbën së bashku: “Ata thanë: “Zoti ynë, ne pasuam zotërinjtë dhe të mëdhenjtë tanë, e ata na humbën rrugën. Zoti ynë, jepu atyre dënimin e dyfishtë dhe mallkoi me mallkim të madh.”

Ndërkaq në një ajet tjetër thuhet: “Secili prej jush do ta ketë pjesën e caktuar të dënimit, por nuk e dini.”

Ju ishit ata të cilët i ndoqët dhe pasuat ata me vullnetin tuaj dhe humbët personalitetin tuaj. Ju dhe ata do të jeni së bashku në dënim të përjetshëm.

Pavarësia individuale në Islam

Islami dëshiron që individi të posedon pavarësi individuale dhe personale; ai gjithashtu dëshiron që populli të jetë me individualitet të pavarur, e assesi të jetë popull si kope, të cilin të tjerët me shkop ta çojnë kudo, popull të cilit kur i thuhet hesht, ai hesht, e kur i thuhet fol, ai flet. Jo, popujt nuk duhet të jenë të tillë, e posaqërisht kur ata janë nën mbrojtjen e Islamit dhe nën flamurin e Kur`anit.

Populli musliman nuk është popull kope dhe flegmatik, populli musliman posedon të menduarit dhe mendimin e vet, posedon vullnet të pavarur, mu ashtu siç dëshiron edhe vetë Islami. Islami nuk dëshiron që njerëzit të jenë në anarki dhe të jetojnë në mungesë të udhëheqësve, jo, por populli musliman nuk duhet të pranojë që të padijshmit të udhëheqin me të.

Medoemos duhet të ekzistojë udhëheqësia dhe medoemos duhet të ekzistojë pushteti. Mu për këtë, Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem edhe për gjërat më të thjeshta, siç është udhëtimi thotë: “Në qoftë se jeni tre veta, atëherë le të udhëheqë njëri prej jush.” D.m.th.: “Në qoftë se jeni tre vetë dhe jeni në udhëtim, atëherë njëri prej jush le të jetë ai që do të udhëheqë në udhëtim.” Kjo nuk do të thotë se udhëheqësi duhet të veprojë vet dhe sipas dëshirave të veta. Jo, por të gjithë duhet të jenë pjesëmarrës në vullnetin e tyre të përbashkët.

Islami konsideron se, lidhjet do të ishin më të ngushta kur të gjithë do të ishin pjesëmarrës së bashku në çdo çështje, pjesëmarrës i popullit me pushtetmbajtësit, i kryetarit me popullin. Këto lidhje duhet të jenë të bazuara në themelet e dashurisë reciproke, dashuri mes pushtetmbajtësit dhe popullit.

I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Udhëheqësit më të mirë për ju janë ata të cilët i doni dhe ju duan, luteni për ta dhe luten për ju, ndërsa udhëheqësit më të këqij për ju janë ata të cilët ju i urreni dhe ata ju urrejnë, i mallkoni dhe ju mallkojnë.”

Mallkim dhe urrejtje reciproke e të dy palëve. Pa dyshim se një gjë të tillë nuk do të kishte dëshiruar Islami. Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Tre personave namazi i tyre nuk u kalon një pëllëmbë mbi kokën e tyre (d.m. th. namazi i tyre nuk pranohet te All-llahu i madhëruar): Një njeri i cili ka udhëheqë një popull (është bërë imam i tyre në namaz), ndërsa ata e urrejnë.”

Imami i cili falë njerëzit të cilët e urrejnë. Imami që bën një gjë të tillë, pra falë të tjerët, ndërsa ata e urrejnë, le ta dijë se namazi i tij është i papranuar, por edhe namazi i xhematit nuk pranohet. E si do të ishte çështja për imamët (udhëheqësit) e mëdhenj pra?!

Si do të ishte çështja e atyre të cilët vijnë në pushtet pa vullnetin e popullit, atyre që i urren dhe mallkon populli, atyre prej të cilëve populli dëshiron të shpëtojë sa më parë.

Shoqëria islame ngritet mbi parimin e “Shurasë” (Konsultimit)

Islami dëshiron që mes popullit dhe udhëheqësisë të ngriten lidhje të bazuara në rrespekt dhe dashuri të ndërsjellë: “Ndihmohuni mes vete me të mira dhe në të mbara, e mosni në mëkate e në armiqësi.”

Për këtë shkak shoqëria islame ngritet në parimin e “Shurasë” (konsultimit) dhe marrëveshjes reciproke, mu ashtu siç thotë edhe vetë All-llahu i lartëmadhëruar: “Edhe ata që i përgjigjen thirrjes së Zotit të tyre dhe e falin namazin rregullisht dhe ata që konsultohen mes vete për punë të përbashkëta, e nga ajo që Ne ua japim ata e shpërndajnë.”

All-llahu e bëri konsultimin lidhje mes namazit dhe zekatit: “...nga ajo që Ne ua japim ata e shpërndajnë.”

Shura - konsultimi reciprok, është lidhja e mesme mes këtyre dy gjërave: namazit dhe zekatit. Shoqëria islame zbaton konsultimin dhe marrëveshjen për punët e përbashkëta, qofshin ato të vogla apo të mëdha, në punë kolektive dhe çështje individuale: “Nuk humbë ai i cili falë namazin e istihares (zgjedhjes), e as që pendohet ai i cili konsultohet.” Në çështje familjare konsultohen bashkëshortët mes vete, posaqërisht kur janë në pyetje martesat e bijave të tyre, e bile edhe në çështje të cilat konsiderohen me më pak rëndësi, siç është gjidhënja e foshnjës: “E nëse pas një konsultimi dhe pëlqimi (prindërit) shfaqin dëshirën për ndërprerjen e gjinit, nuk është mëkat për ta.”

Nëse Islami parasheh konsultimin dhe pëlqimin e ndërsjellë për punët dhe çështjet e vogla, atëherë ç`mbetet për punët dhe çështjet e ummetit islam, punët dhe çështjet të cilat kanë të bëjnë me ekonominë, politikën dhe udhëheqësinë e përgjithshme.

Medoemos që të ekzistojë parimi i konsultimit dhe marrëveshjes reciproke. Mu për këtë, All-llahu i madhëruar urdhëron të Dërguarin e Vet, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “E ti pra konsultoi ata në punë.”

Ky urdhëri zbriti fill pas luftës së Uhudit, luftë në të cilën Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem i konsultoi shokët e vet mbi vendin e zhvillimit të luftës. Ai (Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem) ishte i mendimit që lufta të zhvillohet brenda Medines, ndërkaq shokët e tij dhe të rinjtë ishin të mendimit që lufta të zhvillohet jashtë Medines (duke menduar se nëse lufta zhvillohet brenda Medines mekasit do të mendojnë se muslimanët janë frikësuar dhe nuk kanë dalë nga shtëpitë e tyre).

Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem e pranoi mendimin e shumicës, rezultat i të cilit ishin 70 dëshmorë (shehidë) nga ana e muslimanëve. Mirëpo, megjithkëtë All-llahu i madhëruar urdhëroi të Dërguarin e Vet: “… andaj, ti falju atyre dhe kërko ndjesë për ta, e konsultohu me ta në të gjitha çështjet...”

Ti o Muhammed, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, prap vazhdo në konsultim.

Sistemi i votimit me shumicë

Konsultimi dhe marrëveshja në punët dhe çështjet e ummetit nuk sjell diç tjetër, pos të mirën, sepse konsultimi i cili sjell shpëtimin, fitoren dhe pëlqimin me siguri se është begati, e po qe se ndodhë e kundërta, atëherë populli do të jetë ai që do të bartë pasojat, sepse populli mendoi ashtu.

Është domosdoshmëri që njerëzit të bartin përgjegjësinë, dhe duhet që njerëzit të adaptohen në bartjen e përgjegjësive të ndryshme. Mu për këtë, Imam ibn Atijje radijall-llahu anhu thotë: “Konsultimi (i ummetit për çështjet e tij) është prej rregullave dhe normave të sheriatit dhe dispozitë e fortë dhe e vendosur. Çdo pushtetmbajtës i cili nuk konsulton të diturit (dijetarët) dhe fetarët (njerëzit e fesë), largimi i tij nga posti është detyrë obligative (vaxhib).”

Në këtë nuk ka kurrëfarë polemike. Këtu shihet qartë pozita e konsultimit (shurasë), gjë e cila është vaxhib dhe e obligon udhëheqësin që të vepron në bazë të rezultateve të konsultimit.

Disa prej dijetarëve thonë: “Shura (konsultimi) është karakteristikë e veçantë: udhëheqësi është i obliguar që të konsultohet, e pas konsultimit ta zbatojë atë që ai e mendon.” A thua çfarë vlere do të kishte konsultimi, në rast se udhëheqësi konsultohet me të tjerët, që në fund të vendosë sipas mendimit të vet?!

Ai medoemos duhet të konsultohet dhe të vëndosë normë të konsultimit; në rast se shfaqet e drejta, dhe e njëjta përkrahet nga të gjithë, ai është i obliguar që ta zbatojë atë për të cilën janë pëlqyer të gjithë, e në rast të mospajtimit, ai e zbaton atë që e shohin të drejtë shumica e tyre. Me siguri se ky është mendimi më i drejtë dhe më i saktë.

Disa prej njerëzve thonë: “Sistemi i të votuarit me shumicë nuk është nga Islami, por është sistem i huazuar nga Perendimi.” Jo, përkundrazi, një sistem i tillë është nga thelbi i Islamit. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Djalli është me një (kur është i vetëm), e kur janë dy, ai është më larg tyre.”

Kur njerëzit janë sa më shumë, djalli është aq më larg. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem u tha Ebu Bekrit dhe Omerit radijall-llahu anhum: “Në qoftë se ju pajtoheni në një mendim (për çështjen konkrete të tyre), nuk do t`u kisha kundërshtuar.”

Një gjë të tillë e veproi edhe vetë Omeri radijall-llahu anhu, kur për trashëgimtarë të tij caktoi gjashtë vetë të cilët përbënin konsultimin e përbashkët për zgjedhjen e halifit të ardhshëm, kur tha: “Në rast se pajtohen pesë vetë e vetëm njëri prej tyre kundërshton, atëherë hiqjani kokën atij. Pesëshi është shumicë. Në rast se jeni katër me dy, atëherë zbatoni mendimin e katërshit, kurse në rast se ngelni tre me tre, atëherë sillni një nga jashtë i cili do të vendosë, dhe le të jetë ai Abdull-llah bin Omeri nëse e pranoni, e nëse nuk e pranoni, atëherë zbatone mendimin e treshit në të cilin gjendet Abdurrahman bin Aufi.”

Abdurrahman bin Aufi u konsiderua si njeri vendosës, kurse votimi i tij u dallua me karakteristikë më të veçantë, andaj votimi i tij u llogaritë me dy vota.

Ky është sistemi i votimit në Islam.

Është e vërtetë se Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem e pranoi dhe zbriti në mendimin e shumicës në luftën e Uhudit, edhe atë duke mos i numëruar votat, e të thotë: “Kush pëlqen e kush kundërshton”, ngase ai me shikim të përgjithshëm vërejti se shumica e njerëzve janë për një gjë të tillë, andaj edhe nuk u paraqit nevoja për numërim.

Por nëse çështja ka të bëjë me numër të kufizuar dhe të përcaktuar të njerëzve, atëherë paraqitet nevoja e numërimit, siç veproi Omeri radijall-llahu anhu.

Zgjedhja e pushtetmbajtësve (njerëzve të matur )

Në kohën e mëhershme në shoqëritë e thjeshta jetonin njerëz të cilët lehtë diheshin se janë njerëz të matur dhe të mirë, filani, filani dhe filani. Mirëpo me zgjerimin e shoqërive dhe me shtimin e njerëzve një gjë e tillë u bë e pamundur; njerëzit nuk njihnin më njëri-tjetrin si më parë, në shesh dolën shumë të rinjë të cilët ishin të panjohur për të shumtët e atyre që janë në moshë, të rinjë që kishin mësuar dhe kishin arritur dituri në rangje më të larta shkollore.

Në raste të tilla, zgjedhja e vetme e pushtetmbajtësve ishte “Zgjedhja e tyre”, si mjet i vetëm për të besuar në mendimin e shumicës. Është e vërtetë se sistemin e tillë e çpikën njerëzit e Perendimit, por një gjë e tillë ishte e njohur për muslimanët qysh më parë, kur i Dërguari i All-llahut sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem u tha ensarëve: “Zgjidhni të parët (përfaqësuesit) e juaj.”

Është e vërtetë se ata një zgjedhje të tillë nuk e bënë përmes fletëvotimeve ose vendvotimeve, por ata thanë, si p.sh.: “Ky do të jetë ai i cili do të na përfaqësojë.”

Me siguri se një gjë e tillë paraqet mënyrë të zgjedhjes.

Në ditët e sotme është mundësuar sistemi i zgjedhjes përmes referendumit dhe fletëvotimit, mënyrë të cilën ne e mirëpresim dhe pëlqejmë, sepse, urtësia (hikmeti) është gjë e humbur për besimtarin, dhe kudo që ta gjen, e merr, sepse ai më së shumti e meriton atë nga të gjithë njerëzit..!

Prej të tjerëve marrim atë që na pëlqen dhe që është në pajtim me parimet tona

Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem e pranoi dhe pëlqeu mendimin e Selman Farisiut rreth hapjes së hendekut përreth Medines, gjë e cila nuk ishte aspak e njohur për arabët, sepse ata ishin të mësuar ta presin armikun dhe kundërshtarin përballë, ndërsa gropimi i hendekut për ta ishte gjë e panjohur. Mu për këtë, kur mushrikët e Mekes arritën në Medine dhe panë hendekun e hapur, thanë: “Kjo nuk është kurthë të cilën do ta bënin arabët.”

Ky veprim ishte mjet i persianëve.

Omeri radijall-llahu anhu çështjen e haraçit e morri nga persianët, siç morri edhe gjëra tjera nga të tjerët, siç ishin edhe shtypja e të hollave dhe parave, si dhe regjistrimi i njerëzve, gjë të cilën e praktikonin romakët.

Ai praktikoi këto gjëra pa pengesë; nuk do të ishte pengesë po qe se nga të tjerët marrim atë që nuk është në kundërshtim me parimet tona dhe është për të mirën tonë.

Njëherit ky është parim të cilën fukahatë (juristët islam) e quajnë me emrin “Maslaha mursele” - që ka për qëllim realizimin e dobisë për njerëzit, gjë për të cilën nuk ekziston tekst parimor fetar i cili do ta konfirmonte ose anulonte.

Një gjë të tillë e konfirmon edhe demokracia moderne, ku nuk shohim pengesë që të marrim nga metodat e ndryshme demokratike përmes të cilave do të realizonim parimin e shurasë - konsultimit të ndërsjellë islam. Prej të tjerëve marrim dhe përvetësojmë gjëra të jetës së përgjithshme, duke i futur ato në zemrën e sistemit tonë pasi që të jenë të modifikuara dhe të barazuara (të regulluara), gjë e cila sjell në humbjen e llojit të tyre bazorë (rrjedhshmërinë e tyre), e me këtë bëhen pjesë e sistemit islam. Kjo është ajo që duhet bërë.

Në rast të zgjedhjeve, ne medoemos duhet të themi: “Nuk zgjedhim tjetër kend, pos njeriun e mirë; nuk zgjedhet dhe nuk kandidohet tjetër kush, pos ai që është besnik dhe i fortë.”

Plotësimi i disa kushteve prej kandidatit, si për shembull: të jetë prej atyre që falin namazin, të jetë i larguar nga pijet alkoolike dhe të jetë i mënjanuar nga gjërat e ndaluara, do të mund të merreshin në konsideratë si tregues se kandidatët janë të mirë dhe meritojnë zgjedhje. Atëherë vetë elektorati zgjedhor do të dijë për gjendjet e kandidatëve dhe do të dijë se cilin do ta zgjedhë.

Lidhja mes sundimtarit (udhëheqësit) dhe nënshtetasit në Islam

Marrëdhëniet mes sundimtarit dhe të sunduarit në Islam ngriten në bazë të pjesëmarrjes së tyre të ndërsjellë në parimin e shurasë - konsultimit reciprok për të gjitha çështjet e ummetit: “... dhe ata që konsultohen mes vete në punët e tyre të përbashkëta…”

Pos konsultimit, marëdhëniet dhe lidhjet e tyre ngriten edhe në parimin e këshillës së sinqertë, duke u bazuar në hadithin e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ku ai thotë: “Feja është sinqeritet”. Të pranishmit thanë: “Ndaj kujt o i Dërguari i All-llahut?” Ai tha: “Ndaj All-llahut, Librit të Tij, udhëheqësve muslimanë dhe njerëzit tjerë prej tyre.”

Populli ka për detyrë të jetë i sinqertë në këshillat e tija, ndërkaq sundimtarët apo udhëheqësit - si do që t’i zgjedhim - kanë për detyrë të dëgjojnë këshillat e tyre dhe t’i mirëpresin ato, siç thonte Omeri radijall-llahu anhu: “I qoftë mirëseardhje përgjithmonë këshilluesit, mirëse vjen këshilluesi, mëngjes e mbrëmje. All-llahu e mëshiroftë një njeri i cili më tregon për gabimet e mia (më udhëzon në mungesat e mia).” Kur njëherë një njeri i tha: “Ke frikë (drojë) All-llahun, o Omer”, disa nga shokët e tij u hidhëruan shumë dhe thanë: “Si ke guxim t`i thuash kështu emirit të muslimanëve?”

Atëherë Omeri radijall-llahu anhu tha: “Lëreni, sepse nuk ka mirësi në ju në qoftë se nuk e thoni (të njëjtën që e tha ai), e as që ka mirësi në ne nëse nuk e dëgjojmë.”

Medoemos të thoni: Ke frikën e All-llahut, kurse ne medoemos do të duhet të dëgjojmë atë, ngase nuk ka mirësi në qoftë se nuk e dëgjojmë (bëhemi të shurdhër ndaj këshillave të popullit).

Në historinë islame ne hasim që vetë hulefatë dhe emirët e muslimanëve i kanë trimëruar për një gjë të tillë njerëzit. Në hutben e parë të mbajtur nga Ebu Bekri radijall-llahu anhu, ai tha: “O ju njerëz, edhe pse u caktova t`ju udhëheqë, unë nuk jam më i miri prej jush! Nëse veproj mirë, më ndihmoni, e nëse jo, më korrigjoni. Më respektoni derisa e respektoj Zotin dhe Pejgamberin e Tij, dhe mos më respektoni nëse bëj mëkat ndaj Zotit.”

Një ditë, gjatë kohës sa ishte halife, Omeri radijall-llahu anhu tha: “O ju njerëz, cili do prej jush që sheh në mua lajthitje, le të më korrigjon.” Në mesin e njerëzve u ngrit një njeri dhe tha: “Pasha All-llahun, o biri i Hattabit, po qe se shohim në ty lajthitje, do të korrigjojmë me tehun e shpatave tona.”

A thua ç`tha Omeri radijall-llahu anhu në këtë?

Ai tha: “Falënderimi qoftë për All-llahun, i Cili bëri që në ummetin e Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem të ketë prej atyre të cilët korrigjojnë lajthitjet me tehun e shpatës së tyre.”

E gëzoi fakti që në mesin e muslimanëve ende kishte njerëz të fortë dhe trima.

Popujt nuk ngriten dot, e as që përparojnë, pos me njerëz të fortë dhe besnik, e assesi me njerëz flegmatik të cilët duartrokasin për çdo gjë: “Falënderimi qoftë për All-llahun, i Cili bëri që në ummetin e Muhammedit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem të ketë prej atyre të cilët korrigjojnë lajthitjet me tehun e shpatës së tyre."

Të rrespektuarit në pagabimësi

Islami ngritet në baza të dashurisë, ndihmës së ndërsjellë, këshillës reciproke dhe marrëveshjes dhe konsultimit të ndërsjellë mes sundimtarëve dhe të sunduarve. Kështu, derisa i tërë ummeti të vazhdojë të ecë i tëri se bashku, sikur të jetë një front ose të jetë një grup që i ngjan ndërtesës së forte, tullat e së cilës e përforcojnë njëra-tjetrën.

Kështu deshi Islami që të jetë ummeti i tij, të tillë të jenë sundimtarët dhe të sunduarit, që në momentet kur vijnë fatkeqësitë dhe sprovat të ndihmohet sundimtari me nënshtetasit, e t`i gjej që të gjithë tog para vetes tij, siç tha Dhulkarnejni alejhis-selam: “… po ju më ndihmoni me fuqi punëtore të bëj një pendë të fortë mes jush dhe mes atyre!”

Ai vuri në punë fuqinë punëtore, e assesi nuk lejoi që ajo fuqi të mbetet e papërdorur dhe e mënjanuar dhe të mos bëj dot gjë: “...më ndihmoni me fuqi punëtore të bëj...”

“Më sillni copa të hekurit.” Më sillni copa të hekurit nga i cili do të bëj një pendë të fortë mes jush dhe atyre, me anë të ndihmës së ndërsjellë mes sundimtarëve dhe nënshtetasve; nënshtetasi është i obliguar të dëgjojë dhe respektojë përderisa urdhëri i sundimatrit nuk është për mëkat dhe gabim, të dëgjojë kur është në gjendje të mirë dhe të vështirë, në atë që ai e do dhe atë që ai e urren; në momentin kur urdhërohet, ai obligohet që të dëgjojë dhe respektojë urdhërin, përderisa nuk urdhërohet në mëkat .

All-llahu i madhëruar, porositi të dërguarin e Vet, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, në rastin e besëlidhjes të cilën ai e bëri me gratë duke i thënë: “… dhe le të mos shprehin mosrespekt ndaj teje në të mirë.” D.m.th. po qe se ju urdhëron në të keqe, atëherë mos e respektoni. Nëse kjo çështje i përket Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, atëherë çka mbetet për njerëzit tjerë.

“Nuk respektohet krijesa në mëkat ndaj Krijuesit.”

Në rast të mosmarrëveshjes mes sundimtarëve dhe nënshtetasëve, që të dy palët janë të urdhëruar të kthehen në burimin e njëjtë: “O ju që besuat, bindjuni All-llahut, respektoni të Dërguarin dhe përgjegjësit nga ju. Nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje, atëherë parashtrone atë te All-llahu dhe te i Dërguari, po qe se i besoni All-llahut dhe ditës së fundit..!”

Kthehuni Kur`anit famëlartë dhe sunnetit të Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Dijetarët janë të një mendimi se fjalët “…nëse nuk pajtoheni për ndonjë çështje, atëherë parashtrone atë te All-llahu...” - ka për qëllim librin e All-llahut - Kur`anin, ndërkaq “...dhe te i dërguari i Tij...” - ka për qëllim parashtrimin e çështjes së tillë pas vdekjes së Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem tek sunneti i tij.

Çështjet e tilla mospajtuese ia parashtrojmë Kur`anit dhe sunnetit, dhe hulumtojmë për to në dritën e qëllimeve të përgjithshme të sheriatit islam. Nuk duhet të shikojmë në të pjesërishmet, e me këtë t`i lëmë të tërësishmet, apo të shikojmë në një tekst, e të mënjanojmë tekstet tjera, si dhe nuk lejohet të shikojmë në atë që duket, e të jemi të pakujdesshëm ndaj qëllimeve të fshehura. Jo! Ne medoemos duhet të shikojmë me shikim të saktë, në të cilin shikim tregon qartë fik`hu islam (jurisprudenca islame).

Nuk është produkt i demokracisë

Islami dëshiron që ummeti i tij të jetë ummet i ngritur në parimet e konsultimit të ndërsjellë, ummet i cili do të qëndrojë i bashkuar sikur me qenë një saf, dhe ummet të cilën askush nuk do të mund ta shpërthejë.

Konsultimi që synojmë ne nuk është produkt i demokracisë, siç thonë ata; demokracia ka mundësi të lejon çdo gjë dhe të ndalon çdo gjë, ndërsa konsultimi ynë (shura ) ngritet mbi parime dhe norma të veçanta. Ne do të marrim nga sistemi demokratik vetëm atë që thamë më parë: metodat, mënyrat dhe siguritë, e krahas kësaj ne do të jemi të përmbajtur me Islam. Demokracia në shoqërinë islame mbështetet në sheriatin e All-llahut, dhe refuzon lajthitjen dhe devijimin nga një sistem i tillë; ajo e lejon atë që e ka lejuar All-llahu, ndërkaq e ndalon atë që e ka ndaluar All-llahu.

Në sistemin demokratik ekziston edhe mundësia që me shumicën e votave të anulohet edhe vetë sistemi demokratik! Një sundimtarë arab një ditë tha: “Demokracia posedon dhëmbë të cilët e bëjnë që disa herë të jetë edhe më e egër se diktatura.”

Për fat të keq, demokracia e cila vie në vendet muslimane në të shumtën e rasteve është e falsifikuar dhe ndryshuar; ajo falsifikon vullnetin e popullit, dhe mu për këtë nëpër vendet tona është i njohur numri 99.99 %. A thua, çfarë demokracie është kjo?!

Nuk ka mundësi që të gjithë njerëzit të tubohen në një gjë. Ne dëshirojmë më të mirën për demokracinë, siç dëshirojmë edhe pastrimin e saj nga të këqijat.

Nuk duam demokracinë e cila ka lejuar anomalitë seksuale dhe homoseksualizmin, demokracinë e cila lejoi martesën burrë me burrë dhe grua me grua, martesën e cila sot quhet “familje e gjinisë së vetme” - e përbërë vetëm nga një gjini.

Demokracia jonë është e lidhur ngushtë me sheriatin tonë, e përforcuar me të dhe e mbështetur në të. Ne nuk humbim dot shpirtin tonë islam dhe parimet tona islame; ne posedojmë rregulla të cilat asnjëherë dhe në asnjë moment nuk guxojmë t`i tejkalojmë në kufijtë e tyre.

Kjo është ajo që ne e duam. Ne duam që nënshtetasit të jenë pjesëmarrës në çdo gjë së bashku me sundimtarët.

Islami shfaq ashpërsi ndaj tiranëve (të padrejtëve)

Konsultimi i ndërsjellë mes nënshtetasve dhe sundimtarëve sjell dobi, ndërkaq despotizmi nuk sjell tjetër gjë, pos të keqen. Qysh më herët Islami shfaqi ashpërsi ndaj faraonëve dhe tiranëve që shndërruan veten e tyre në zotëra në sipërfaqen e tokës, siç ishte Nemrudi i cili polemizoi me Ibrahimin alejhis-selam për Zotin e tij, e kur Ibrahimi tha: “Zoti im është Ai që jep jetë dhe vdekje!”, Nemrudi ia ktheu: “Edhe unë jap jetë dhe vdekje!” Dhe i solli dy njerëz nga rruga, për të cilët solli gjykim me vdekje, dhe urdhëroi xhelatin që t`i mbyste, e pasi që mbyti njërin, i tha tjetrit: “Ty të fala”, dhe tha: “A sheh se unë jap jetë dhe vdekje, këtij i dhashë jetë, ndërsa këtij tjetrit i dhashë vdekjen.” Këtë nuk e bën kush tjetër, pos një tirani dhe çrregulluesi, despoti i cili merr njerëz në rrugë dhe i gjykon me vdekje. Vallë a ekziston despotizëm dhe tirani (krim) më e madhe se kjo?!

Mu për këtë arsye, tirania gjithmonë ndërlidhet me çrregullinë në sipërfaqen e tokës: “Të cilët e tepruan me krime në tokë. Dhe në të shtuan shkatërrimin.”

Faraoni, i cili e konsideroi veten zot në sipërfaqen e tokës dhe u tha njerëzve: “Unë jam zoti i juaj më i lartë .” Ai u bë kokëlartë në sipërfaqen e tokës dhe e ndau popullin e vet në grupe grupe; kokëlartësia e tij solli në krim dhe despotizëm mbi njerëzit dhe popullin e pafajshëm: “Përkujtoni edhe kur u shpëtuam prej popullit të faraonit, që nga ai shijuat dënimin më të idhët, duke ua therrur bijtë tuaj, e duke ua lënë gjallë gratë tuaja. Në këtë torturë përjetuat një sprovim të madh nga Zoti juaj.”

Kokëlartësia në sipërfaqen e tokës sjell shkatërrim dhe çrregullime; kokëlartësia dhe çrregullimi janë të pandarë mes vete.

“Ata (të dërguarit ) e kërkuan ndihmën, ndërsa çdo kryelartë idhnak pësoi dështim.”

Islami qëndron kundër këtyre despotëve, tiranëve dhe kryelartëve të cilët shfaqin kryelartësi në sipërfaqen e tokës dhe e konsiderojnë veten zotëra.

Medoemos ummeti të edukohet në fuqi individuale (personale)

Islami refuzon që populli të dorëzohet para këtyre tiranëve dhe despotëve. I Dërguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Kur të shihni se ummeti im frikohet t`i thotë zullumqarit: “O zullumqarë” - përshëndetuni prej tyre.” D.m.th.: “Nuk ka mbetur dobi në të.” E çfarë mbetet për një popull ose ummet i cili i thotë zullumqarit: O hero, o trim, o shpëtues, o çlirues, o i madh?!

Ummet për të cilin brendia e tokës do të jetë më e mirë se sa të jetë mbi të.

Kur`ani famëlartë mohoi dorëzimin e popujve të cilët dorëzohen para tiranëve të tillë. All-llahu i madhëruar në Kur`anin famëlartë, lidhur me Nuhin alejhis-selam, thotë: “Nuhi tha: “Zoti im, ata më kundërshtuan, ata shkuan pas atyre (pasanikëve), të cilëve pasuria dhe fëmijët e tyre vetëm ua shtuan dëshpërimin.”

Ata shkuan dhe ndoqën pas pasanikët dhe të mëdhenjtë, ndërsa lanë anash thirrësin në All-llahun dhe në shpëtimin e tyre.

Mbi çështjen e Adit, popullit të Hudit alejhis-selam, All-llahu i madhëruar thotë: “E ata ishin Ad-ët, që mohuan argumentet e Zotit të tyre, kundërshtuan të Dërguarin e Tij, shkuan pas urdhërit të çdo kryelarti kundërshtarë. Ata u përcollën me mallkim si në këtë botë, ashtu edhe në ditën e gjykimit. Le të dihet, Adët mohuan Zotin e tyre. Qoftë i shkatërruar Adi, populli i Hudit!”

Mbi popullin e faraonit, All-llahu i madhëruar thotë: “Dhe pasuan urdhërin e firaonit, e me siguri se urdhëri i firaonit nuk ishte i drejtë.”

Kur`ani famëlartë nuk qortoi vetëm faraonët, por edhe popujt e tyre, të cilët shkuan pas tyre dhe i bënë zotëra. Shembulli i tyre është sikurse kur i thuhet faraonit: “O faraon, kush të bëri faraon?” Ai thotë: “Nuk pati kush të më ndalojë, asnjëri nuk më tha: ‘Ndal, mos e tepro’, dhe unë u bëra edhe më tepër faraon dhe u bëra zot.”

Medoemos duhet që ummeti islam të edukohet në fuqi individuale dhe personale, e me këtë të thotë të vërtetën, të mos frikësohet aspak nga qortimi i të tjerëve.

“Ata të cilët kumtojnë shpalljet e All-llahut, i frikohen Atij, dhe nuk i frikohen askujt tjetër pos All-llahut. Mjafton që All-llahu të jetë llogaritës.”

Nuk ka gjë më të mirë se sa udhëheqësi të shoqëronte popullatën në udhëheqësinë e çështjeve të ndryshme, dhe në këtë mënyrë t’ia lehtësonte vetes barën e rëndë nga një numër i madh i punëve. Kur`ani famëlartë na rrëfen rrëfimin mbi mbretëreshën Sebe`ë, rrëfim ky i cili gjendet në suren En-Neml.

Kur i erdhi asaj Hud-Hudi (shpendi i Sulejmanit alejhis-selam) me porosi të qartë prej Sulejmanit alejhis-selam: “Të mos u mbani në të madh kundër meje, po të më vini të dorëzuar (edhe besimtarë)”, mbretëresha tuboi parinë dhe popullin e tha: “Ajo tha: “O ju pari, më sygjeroni në këtë çështje timën, se unë nuk do të vendosi asgjë derisa edhe ju të jepni pëlqimin!”

Unë nuk do të gjykojë për këtë çështje të rëndësishme, përderisa ju nuk jeni prezent dhe dëshmitarë, e të thoni mendimin e juaj: “Ata thanë: “Ne jemi të fuqishëm dhe jemi luftëtarë të rreptë, por puna qëndron te ti, e ti mendo se çka do të na urdhërosh!”

Gruaja e Sebe`së udhëhoqi dhe sundoi popullin e saj me urtësi dhe udhëheqje të mirë; ajo nuk e pasoi epshin në këtë çështje, por vazhdoi me urtësi të plotë dhe të shkëlqyer, derisa solli veten dhe popullin e vet në të mirën e kësaj bote dhe të mirën e botës tjetër. Ajo nuk u ngut të hyn në luftë humbëse dhe të pakuptimtë, por iu dorëzua All-llahut, Zotit të botëve (u bë besimtare) së bashku me popullin e saj dhe Sulejmanin alejhis-selam.

Thuaje të vërtetën dhe zgjidh (voto) të fortin besnik

Thuaje atë që mendon se është e vërtetë dhe voto atë që është më besnik, e në rast se të gjithë janë besnikë, atëherë voto më të mirin prej tyre, por, në rast se në mesin e tyre janë besniku dhe jo besniku, ke kujdes të mos votosh jo besnikun, sepse kjo do të jetë tradhëti dhe dëshmi e rrenës për ty. Assesi mos dëshmo gënjeshtrën dhe të padrejtën, ngase Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Dëshmia e gënjeshtrës (fjalës shpifëse) është e barabartë me shirkun ndaj All-llahut.”

Mos e thuaj të pavërtetën, e as fjalën shpifëse, dhe mos u bë dëshmitarë i saj; dëshmo për atë që e di se e meriton më së shumti, dhe në rast se e njeh personalisht, atëherë thuaje atë që e ke të njohur, e nëse jo, atëherë pyet për të shokët e tij, ata që vërtetojnë besnikërinë e tij dhe që dinë për të gjithëçka. Pyet për të fqinjtë dhe dashamirët e tij, ata të cilët nuk frikohen nga askush, pos All-llahut, dhe nuk frikohen nga qortimet e qortuesit.

Medoemos duhet ta ushtrojmë veten tonë me këso gjëra të vyeshme dhe të sinqerta.

Muamedi a.s

Jusuf el Kardavi

Ebu Shejma

Hadithe

Dijetaret Musliman

Kuorizitete

Tema te Ndryshme

Civilizim

Gjeografi Islame