Kultura e Paqes
Jusuf el Kardavi

- Disa njerëz jetojnë në luftë dhe grindje të brendshme me vetveten

- Si të shpëtojë njeriu nga lufta e tillë e brendshme

- Shembull mbi adhurimin e All-llahut fuqiplotë

- Mëvetësimi - gjëja e parë e fituar nga imani

- Kënaqësia dhe bindja e plotë (jekin) janë frute të besimit (imanit)

- All-llahu i madhëruar i dhuroi njeriut begati të shumta

- Qetësia (shpirtërore) është në kënaqësi, ndërkaq dënimi (grindja shpirtërore) në hidhërim (shqetësim)

- Imam Shafiu (radijall-llahu anhu)

Disa njerëz jetojnë në luftë dhe grindje të brendshme me vetveten

Vëllezër musliman!

Burimi i paqes dhe shpëtimit është ndërgjegjja e njeriut, e cila gjendet në mes të krahërorit të tij, thellë në shpirtin e tij. Shpirti paraqet burimin e paqes dhe luftës (grindjes). Nëse dëshiron që të formosh kulturë të paqes (shpëtimit), medoemos duhesh të posedosh shpirt besimtar, sepse, nuk ekziston paqe në mungesë të besimit (imanit), e as që ekziston siguri në mungesë të imanit.

Shpirti i besuar, kjo është ajo nga e cila fillon paqeja dhe shpëtimi. Kur shpirti i tillë beson All-llahun si të vetmin Zot, Islamin si fe, Muhammedin të Dërguar të All-llahut, kur shijon ëmbëlsinë e imanit, kur freskia e imanit kaplon zemrën e tij, atëherë ka filluar udhëtimi i vërtetë i shpëtimit (paqes). Atëherë ai paraqet shpëtim për atë që është rreth tij, paraqet burim të sigurisë për të gjithë që janë me të.

Musliman i vërtetë është ai, nga dora dhe gjuha e të cilit janë të shpëtuar (sigurtë) njerëzit, ndërkaq besimtarë i vërtetë është ai, të cilit njerëzit i besojnë dhe janë të sigurtë prej tij në pasurinë e tyre, nderin dhe gjakun. Besimtari i tillë gjithmonë paraqet burim të shpëtimit dhe sigurisë për njerëzit, e jo vetëm për ta, por edhe për të gjitha gjallesat në përgjithësi.

Besimi (imani) është burimi i shpëtimit dhe paqes. Që në momentet kur njeriu beson, ai përfiton cilësitë themelore të cilat paraqesin burim të shpëtimit dhe sigurisë, si dhe burim të qetësisë dhe vetëbesimit, burim të gëzimit (kënaqësisë) dhe burim të së mirës për njeriun dhe për njerëzinë në përgjithësi. Njeriu përmes imanit arrinë mëvetësimin e vetvetes, përfiton shpirt të pa coptuar, përfiton kënaqësinë dhe bindjen e thellë (për jetë). Përveç tjerash, përmes besimit (imanit ) ai përfiton edhe sigurinë dhe shpresën, dashurinë, në kuptimin e saj të gjërë, siç përfiton edhe mëvetësimin e vetvetes… Sepse, ekzistojnë të tillë të cilët jetojnë të coptuar në vetvete, që gjithmonë jetojnë në luftë dhe grindje të brendshme… Luftë mes shpirtit dhe trupit, luftë mes mendjes dhe zemrës, luftë mes dunjasë së tij dhe ahiretit, luftë mes idealit dhe realitetit, luftë mes dëshirave të tija të ndryshme dhe tendencave shpirtërore, gjëra këto që e çoroditin (hutojnë) atë dhe e vënë në pikësynime të kundërta, si dhe krijojnë azab mes dëshirave të kundërta mes vete. Kah do të shkojë ky njeri? Kah lindja apo perendimi? A thua do të shkojë në të djathtë apo në të majtë? Të bënë një gjë apo ta lë? Ai jeton në huti, huti që ditën e shndërron në agoni, ndërsa natën në robëri (të vetes së njeriut), si dhe e prish gjumin e shtratit (ëndërrat).

Si të shpëtojë njeriu nga lufta e tillë e brendshme

Besimtari është i vetmi i cili shpëton nga e tërë kjo. Ai jeton në përputhshmëri të plotë me veten e tij, ai nuk njeh dot luftën e tillë, e as që njeh grindjet e brendshme; ai di se ç`dëshiron, ç`është qëllimi për të cilin jeton, po edhe cila është rruga e realizimit të qëllimit të tij.

Të tjerët thonë: “Përse të jetojmë?”

Të shumtët janë që jetojnë për pasuri, disa të tjerë për pozitë dhe karrierë, disa për gra (femra), dëfrim alkoholi, haje dhe pije të llojllojshme. Por asnjëra nga këto nuk është në gjendje të përmbushë zbrazëtirën shpirtërore dhe t’i ngopë lakmitë, si dhe të përgjigjet në pyetjet e mendjes (logjikës).

Mu për këtë, sikur dikush ta posedonte tërë pasurinë e Karunit dhe thesarët e kësaj bote, kjo nuk do ta bënte të gëzuar asnjëherë, dhe gjithmonë në shpirtin e tij do të ngelë një zbrazëtirë e paplotësuar apo zbrazëtirë e cila duhet plotësuar, e ai nuk e plotëson atë dot… Nevojë për ngopje, por nuk ngopet dot. Shpirti dhe vetja e tij nuk ngopen asnjëherë. Njeriu shpëton nga lufta e shpirtit dhe vetvetes vetëm në momentin kur arrinë të kupton se e ka Zotin Krijues të vet, Zotin i Cili është furnizues i tij, është rregullues i të gjitha çështjeve në Tokë dhe në qiej, është i Urtë dhe Mëshirues, Zotin i Cili nuk e ka krijuar pa kurrëfarë qëllimi (ashtu të lënë), e as që e ka krijuar pa kurrëfarë përgjegjësie, Zotin që nuk e ka lënë atë në moskujdes, përkundrazi, Ai dërgoi për të të dërguar të cilët përgëzuan njerëzit dhe u tërhoqën atyre vërejtjen, Pejgamberë të cilët vunë rregulla dhe kriteriume që njerëzit të veprojnë drejtë. Me këtë, ai besoi në All-llahun fuqiplotë, besoi të dërguarit e Tij, siç besoi se pas kësaj jete të shkurtër ekziston një jetë tjetër, e përhershme, në të cilën çdonjëri do të shpërblehet për atë që ka vepruar, çdo shpirt do të shpërblehet me atë që ka arritë (nga veprat), çdonjëri do të jetë i përhershëm sipas veprave të tija, dhe nuk do t`i bëhet aspak padrejtësi.

Shembull mbi adhurimin e All-llahut fuqiplotë

Pa dyshim se besimtari është i vetmi i cili është i shpëtuar nga copëtimi dhe grindja me të cilën jetojnë të tjerët; ai e njeh Zotin e tij, i Cili meriton të urdhërojë, ndërsa obligim i këtij njeriu është të zbatojë urdhërin e Tij. Ky është përkushtimi (ibadetllëku) i thellë i besimtarit që bën që ai të respektojë dhe dëgjojë Zotin e tij të madhërishëm. Zoti thotë në Kur’an: “Kam urdhëruar dhe ndaluar - robi thotë: “Iu përgjigja thirrjes Tënde dhe respektova urdhërin Tënd” … dhe thanë: “Iu përgjëgjëm (thirrjes) dhe respektuam (urdhërin). Kërkojmë faljen Tënde o Zoti ynë! Vetëm te Ti është ardhmëria jonë.”

Vëllezër musliman!

Vëreni Ibrahimin a.s., i cili në pleqëri kërkoi prej All-llahut që t`i dhurojë fëmijë i cili do të jetë prej të mirëve: “Zoti im, më dhuro mua (një fëmijë) prej të mirëve. Ne e gëzuam atë me një djalë që do të jetë i butë (i sjellshëm).” Ky djalë ishte Ismaili a.s. Babai u gëzua pa masë dhe u kënaq me lindjen e tij, duke u bazuar në natyrën njerëzore e cila gëzohet kur njeriu furnizohet me fëmijë (djalë) pas pleqërisë, me djalë për të cilin e përgëzuan melekët, djalë që do të jetë i butë dhe i sjellshëm. Dashuria e djalit mbiu në zemrën e babait dhe ajo për çdo ditë rritej, së bashku me rritjen e djalit tij; çdoherë që rritej djali, rritej edhe dashuria për të, derisa arriti që djali së bashku me të të angazhohet në punë. Atëherë erdhi sprovimi, sprovim ky që do të ishte i rreptë dhe i rëndë: të therrë babai djalin me thikë dhe ta bën kurban për hirë të All-llahut. Ky urdhër atij i erdhi në ëndërr, kurse ëndërrat e të dërguarëve janë shpallje (vahj). Ibrahimi a.s. iu drejtua birit të tij dhe i tha haptazi: “O djali im, unë kam parë (jam urdhëruar) në ëndërr të pres ty. Shiko pra, çka mendon ti?”

Ibrahimi a.s. nuk e mori të birin e tij papritmas, apo kur ai do të ishte i hutuar, që në mënyrë tinzake ta therrë në qafë. Jo. Por ai e konsultoi për këtë çështje: “O djali im, unë kam parë (jam urdhëruar) në ëndërr të pres ty.” Ishte ky sinjal se Ibrahimi a.s. e kishte kuptuar se ky ishte urdhër i All-llahut të madhëruar, andaj edhe tha: “Shiko pra, çka mendon ti?”

Kurse i biri, i cili kishte trashëguar virtytet e babait, me qëndrim të njejtë iu përgjigj atij: “O babai im, punoje atë që urdhërohesh, e ti do të më gjesh mua, nëse do All-llahu, prej durimtarëve.” Ai nuk tha: “O babai im, vepro me mua çka të duash”, sikur të kishte humbur dhe zhukur veten e tij dhe nuk po e mirrte aspak në konsideratë, sikur çështja e tillë nuk ka të bëjë me kokën e tij që duhet prerë, por i tha: Punoje atë që je i urdhëruar, mos më pyet dhe mos më konsulto aspak: “… nëse do All-llahu, do të më gjesh prej durimtarëve.” Ai nuk pretendoi trimëri, e as që mendoi për guxim, pos që u mbështet në mbështetësen e fortë te All-llahu i madhëruar: “… do të më gjesh mua, nëse do All-llahu, prej durimtarëve.”

“E kur ata të dy iu dorëzuan urdhërit të Zotit…”, kur babai e dorëzoi birin e tij dhe kur i biri e dorëzoi qafën e tij, dhe “e përmbysi atë në fytyrë (në ballë)”, e e mori thikën dhe ia vendosi në qafë, atëherë i erdhi gëzimi dhe shpëtimi prej All-llahut fuqiplotë: “Ne e thirrëm atë: ‘O Ibrahim. Ti tashmë e zbatove ëndrrën.”

O Ibrahim, Neve nuk patëm për qëllim derdhjen e gjakut të birit tënd, por deshëm që të të sprovojmë se vallë dashuria yte ndaj All-llahut është më e fortë apo dashuria ndaj djalit tënd.

Pa dyshim se dashuria ndaj All-llahut ishte më e fortë dhe urdhëri i All-llahut ishte më i rëndësishëm: “Ti tashmë e zbatove endrrën! Ne kështu i shpërblejmë të mirët! Vërtet, kjo ishte sprovë e qartë.” Me të vërtetë ishte kjo një sprovë e madhe: “Ne e shpaguam atë me një të therrur (kurban ) të rëndësishëm. Dhe ndaj tij Ne lamë përkujtim të mirë ndër popujt e ardhshëm. Selam ( shpëtim e paqe) pastë Ibrahimi! Kështu, në këtë mënyrë, Ne i shpërblejmë bamirësit. Vërtet, ai ishte nga robërit Tanë besimtarë.”

Thelbi i tërë kësaj është përkushtimi i plotë ndaj All-llahut të madhëruar. E, në momentin kur njeriu ia përkushton veten All-llahut, ai lirohet nga çdo përkushtim tjetër pos Tij, lirohet nga përkushtimi i vetvetes dhe të tjerëve, nga përkushtimi i epsheve, dëshirave dhe hamendjeve, nga përkushtimi i njerëzve dhe i çdo gjëje që gjendet në Tokë ose qiell. “Vërtet, ai ishte nga robërit Tanë besimtarë.”

Mëvetësimi - gjëja e parë e përfituar nga imani (besimi)

Kur njeriu ta ketë të njohur synimin dhe qëllimin e tij, atëherë çështjet e tija bëhen të përcaktuara dhe nuk ndodhë që rrugët (mënyrat ) e tij të jenë enigmatike apo misterioze (të dyshimta), e as që ndodhë që çështjet e tij të jenë të përziera. Në këtë rast ai posedon kritere të forta tek të cilat kthehet, si dhe dispozita (gjykime- vendime) të prera në të cilat ai mbështet veten, që më pas te ai të jetë ndërprerë agonia (konflikti shpirtëror) dhe të jetë zhdukur grindja (lufta). Me këtë ai do ta ketë të njohur qëllimin dhe mënyrën (rrugën).

All-llahu i lartëmadhëruar në Kur`anin famëlartë solli shembull, ku thotë: “All-llahu solli një shembull: Një njeri (rob) në posedimin e të cilit ishin ortakë pa marrëveshje mes vete dhe një njeri (rob) që është thjesht në posedimin e një njeriu. A janë ata të dy të një lloji (të një gjendjeje)? Lavdërimi i takon vetëm All-llahut, por shumica e tyre nuk dinë.”

All-llahu solli shembullin e besimtarit dhe jobesimtarit, ku besimtarin e krahasoi me një njeri (rob) i cili është në posedim të vetëm një njeriu, ndëkaq jobesimtarin e krahasoi me një njeri (rob) i cili është në posedim të shumë personave (zotërive), të cilët janë ortakë në posedimin e tij pa marrëveshje, nuk janë ortakë me marrëveshje dhe pëlqim, dhe kur njëri e urdhëron të shkon në të majtë, tjetri e urdhëron për në të djathtë; njëri i thotë të shkon kah lindja, ndërsa tjetri kah perendimi; njëri e urdhëron, kurse tjetri e ndalon, dhe ky njeri gjithmonë është në huti prej tyre dhe nuk gjen dot zgjidhje se cilit prej tyre do t`i përgjigjet dhe cilin prej tyre do ta kënaqë. Ndërkaq besimtari i vërtetë e ka vetëm një zotëri, dhe ai i di të gjitha veprimet që Atë e hidhërojnë dhe të gjitha veprimet që e bëjnë Atë të kënaqur. Andaj edhe qëndron stabil dhe është i qetësuar.

Njeri (rob) që është thjesht në posedimin e një zotëriu, kjo është çështja e njeriut besimtar, njeriut i cili është në posedim të All-llahut… Rob i All-llahut dhe vetëm i All-llahut; ai nuk njeh dot hutinë e tjetrit, që është në posedim të disa zotërive: “O ju dy shokët e mi të burgut, a është më mirë të adhurohen zota të ndryshëm ose All-llahu, i vetmi ngadhnjimtar?”

Kjo është çështja e njeriut, i cili e di se çështja e tillë (e adhurimit të All-llahut të vetëm) është ajo që kënaqë All-llahun, andaj edhe vazhdon të jetë në atë rrugë, duke mos u brengosur se çfarë do ta godet, e kjo njëherit është edhe kuptimi i vërtetë i sinqeritetit: “Me të vërtetë, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja janë vetëm për hirë të All-llahut, Zotit të botave.”

Ai është i vetmi i Cili posedon të gjitha, dhe nuk ka shok: “Ata që besuan dhe me të përmendur All-llahun zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur All-llahun zemrat stabilizohen.”

“Ai është që në zemrat e besimtarëve dhuroi qetësinë, për ta shtuar ata bindjen në besimin e vet që kishin.”

Pa dyshim se qetësia dhe stabilizimi i tillë i zemrës vie nga këto dëmethënie ose kuptime, e në rradhë të parë nga “Përkushtimi i plotë i një qëllimi, si dhe të bashkuarit e të gjitha preokupimeve në një preokupim”. Qëllimi i vetëm është “Kënaqësia e All-llahut të madhëruar”, duke mos u brengosur për hidhërimin e njerëzve, sepse gjithçka që është mbi Tokë do të jetë tokë, dhe se kënaqja e të gjithë njerëzve është e pamundur.

O Zot, po sikur me Ty të jem mirë,

Jeta le të jetë e hidhur.

Dhe sikur Ti të jesh i pajtuar me mua,

Gjithë bota le të hidhërohet.

Dhe sikur me Ty të kem marrëdhënie të përsosura,

Marrëdhëniet e mia me botën le të jenë të shkatërruara.

Nëse e meritoj dashurinë tënde,

Gjithçka është në rregull për mua,

Sepse gjithë ajo që është mbi Tokë, është vetëm tokë.

Në qoftë se me ty janë të kënaqur të mirët, janë të hidhëruar të këqinjtë, e në qoftë se janë të kënaqur fisnikët, janë të hidhëruar të prishurit; në qoftë se me ty janë të kënaqur të djathtët, janë të hidhëruar të majtët, të kënaqurit e të gjithë njerëzve është gjë e pamundur, andaj, besimtari nuk brengoset me kënaqësinë e njerëzve, atë e brengos kënaqësia e All-llahut të lartëmadhëruar. Të kënaqurit e Tij është e mundur, sepse Ai caktoi rrugën dhe mënyrën e kënaqësisë së Tij, kurse kjo është rruga e drejtë me të cilën u dërgua i Dërguari i Tij, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Njeriu është në mundësi ta ndjekë këtë rrugë duke qenë me zemër të qetë dhe të stabilizuar, këmbëngulës dhe sykënaqur; atë nuk e trondisin dot dyshimet, e as luhatjet.

Gjëja e parë që përfitohet nga besimi (imani) është mëvetësimi i shpirtit. Besimtari i sinqertë posedon shpirt të qetë: “E kush i përmbahet fesë së All-llahut, ai pa dyshim se është i udhëzuar në rrugën e drejtë.”

Kënaqësia dhe bindja e plotë (jekin) janë fryte të besimit (imanit)

Nga përfitimet dhe frytet e besimit (imanit) janë edhe kënaqësia (shpirtërore) dhe bindja e plotë (jekini), ashtu siç përmendet në hadith, i cili posedon kuptim të vërtetë në mungesë të transmetimit të vërtetë: “Me të vërtetë, All-llahu i madhëruar ka bërë që qetësia dhe gëzimi të jenë në bindjen e plotë dhe në kënaqësinë, ndërsa brenga dhe pikëllimi në dyshim dhe hidhërim.”

Ai bëri që pikëllimi dhe hidhërimi të jenë fryte të dyshimit dhe luhatjes, ndërkaq kënaqësia, freskia e gëzimi të jenë fryte të kënaqësisë dhe bindjes së plotë… Qetësia e shpirtit është shpëtim i shpirtit. Të jesh i kënaqur me të sotmen tënde dhe të jesh i bindur në të nesërmen tënde, të jesh i kënaqur ndaj Zotit tënd dhe i kënaqur ndaj vetvetes, të jesh i kënaqur ndaj gjithë asaj që është në gjithësi dhe që të rrethon. Kjo paraqet pasurinë shpirtërore të cilën e posedon besimtari, e që nuk e posedojnë të tjerët. Të tjerët nuk posedojnë kënaqësinë e tillë; ata janë gjithmonë të hidhëruar dhe pikëlluar në vetvete, të hidhëruar për faktin se gjenden në këtë botë, të hidhëruar për ardhjen e tyre në këtë botë. Ata mallkojnë dhe qortojnë prindërit e tyre, duke thënë: “Po qe se ata gabuan me ne, ne nuk do të gabojmë me pasardhësit tanë, dhe do t’i lëmë në zhdukje (nuk do të kemi fëmijë).” Të tillët janë gjithmonë të pakënaqur me veten e tyre, të pakënaqur me ekzistencën dhe gjithësinë. Ata, pik së pari, janë të mënjanuar nga dhuntia e kënaqësisë, ata nuk janë të kënaqur me vetveten, e si të jenë pra të kënaqur ndaj Zotit tyre i Cili i krijoi?! Për të qenë i kënaqur me Zotin e tij, njeriu patjetër duhet të jetë i kënaqur me ekzistimin e vet, dhe të dijë se vet ekzistimi i tij është begati dhe dhunti e madhe. All-llahu i madhëruar atij i dhuroi begatinë e ekzistencës dhe begatinë e krijimit: “Vërtetë ka kaluar një periudhë kohore, që njeriu nuk ekzistonte fare si një diçka i përmendur. Ne e krijuam njeriun prej një uji të bashkëdyzuar për ta sprovuar atë…”

Po ta dinte njeriu se jeta ngritet në sprovë, “Vërtetë, Ne e krijuam njeriun në vështirësi të njëpasnjëshme”, atëherë do ta pranonte atë (jetën) me durim dhe këmbëngulje, sepse begatia dhe dhuntia e krijimit dhe njerëzisë është dhunti dhe begati e madhe: “Ne, vërtet nderuam pasardhësit e Ademit (njerëzit), u mundësuam të udhëtojnë hipur në tokë e në det, i begatuam me ushqime të mira, i vlerësuam ata ( i lartësuam) ndaj shumicës së krijesave që Ne i krijuam.”

“Vërtetë, Ne krijuam njeriun në formën më të bukur.”

All-llahu i madhëruar i dhuroi njeriut begati të shumta

Pa dyshim se All-llahu i madhëruar i dhuroi njeriu begati të shumta dhe të mëdha, e ndër to janë:

- Begatia e mendjes (të logjikuarit), me të cilën edhe e dalloi nga të gjitha krijesat tjera. Mendja e dhuruar paraqet vend obligimin e njeriut, e që në rast të mungesës së mendjes humbet edhe obligimi: “Është ngritur lapsi (nga të shkruarit e veprave) nga: fëmija deri sa të rritet, nga i çmenduri derisa të kthjellohet dhe nga i fjeturi derisa të zgjohet.”

- Begatia e sqarimit - qartësisë: qartësinë foljore dhe shkrimore: “A nuk krijuam njeriun me dy sy, gjuhë dhe dy buzë?”

- Begatia e nënshtrimit. All-llahu i madhëruar bëri që e tërë gjithësia të jetë e nënshtruar për njeriun, Toka dhe qielli: “A nuk e dini se All-llahu nënshtroi për të mirën tuaj ç`ka në qiej e ç`ka në tokë dhe plotësoi ndaj jush të mirat e Tij të dukshme e të fshehta…”,

“Ai ju nënshtroi juve të gjitha ato që janë në tokë dhe në qiej.”

All-llahu i madhëruar përmend edhe nënshtrimin e diellit dhe hënës, qiejve dhe tokës, ditës dhe natës: “Për ju nënshtroi diellin dhe hënën që në mënyrë të zakonshme vazhdimisht udhëtojnë. Për ju përshtati natën e ditën. Dhe Ai ju dha gjithë atë që e kërkuat dhe, edhe në qoftë se përpiqeni t`i numëroni të mirat e All-llahut, nuk do të mund të arrini t`i përkufizoni.”

- Begatia dhe dhuntia më e madhe dhe më e çmuar - begatia e imanit (besimit): “… por All-llahu juve ua bëri të dashur besimin dhe ua zbukuroi atë në zemrat tuaja, ndërsa mosbesimin, shfrenimin dhe kundërshtimin, ua bëri që t`i urreni. Të tillët janë ata që gjetën rrugën e drejtë.”

- Begatia e vëllazërisë mes besimtarëve: “Përkujtonie nimetin e All-llahut ndaj jush, kur ju (para se të pranonit fenë islame) ishit të armiqësuar, e Ai bashkoi zemrat tuaja dhe ashtu me dhuntinë e Tij aguat të jeni vëllezër” dhe “Ai është që të fuqizoj ty me ndihmën e vet dhe me besimtarët. Dhe Ai është që bashkoi zemrat e tyre. Edhe sikur ta shpenzoshe gjithë atë që është në tokë, nuk do të mund t`i bashkoje zemrat e tyre, por All-llahu bëri bashkimin e tyre, sepse Ai është i gjithëfuqishëm, i urtë.”

Të gjitha këto janë dhunti dhe begati të cilat i përkujtojnë besimtarët ndërsa i harrojnë pabesimtarët dhe mohuesit, skeptikët dhe të luhaturit. Të tillët nuk përmendin gjë prej tyre, pos belanë (fatkeqësinë) e tyre. Ata nuk shohin gjërat e tilla me shikim objektiv, por i shohin me shikim të zi dhe të vrenjtur, dhe çdo gjë në këtë botë për ta është e zezë dhe e errët, siç thotë poeti:

O ti që ankohesh, e nuk ke kurrëfarë dhimbje,

Bëhu i mirë dhe do të shohësh tërë gjithësinë të mirë (të bukur)

Këta e shohin jetën e tyre të zezë dhe të errët, ngase vet brendia e tyre e shpirtit është e zezë, e po qe se te ta arrinë vetëm një shkëlqim i imanit, me siguri se do të kishin ndryshuar shikimin e tyre dhe do të kishin vërejtur se e tërë gjithësia është e bukur dhe e mirë (e dobishme), dhe se ata nuk mund të rregullojnë gjithësinë më mirë se sa që e ka rregulluar Krijuesi i saj, i Gjithëdijshmi, i Urti.

Qetësia (shpirtërore) është në kënaqësi, ndërkaq, dënimi (grindja shpirtërore) në hidhërim (shqetësim)

Besimtari përfiton kënaqësinë dhe qetësinë shpirtërore, ndërkaq jobesimtari nuk përfiton dot gjë, pos hidhërimit, pikëllimit dhe dyshimit, e pa dyshim se hidhërimi dhe pikëllimi janë dënim i dhembshëm dhe greminë e Xhehennemit që i hapet njeriut për të hyrë në të, zjarr i cili gjithmonë digjet dhe këndjell. Kënaqësia shpirtërore është dhunti dhe nimet i madh. All-llahu i lartësuar për besimtarët thotë: “All-llahu është i kënaqur ndaj tyre, e edhe ata të kënaqur prej Tij.” Kurse të Dërguarit të Vet i thotë: “… që të të jesh i kënaqur.” E urdhëroi atë që ta lartëson Zotin e vet gjatë natës dhe ditës, me qëllim që të jetë i kënaqur dhe të përfiton qetësinë dhe kënaqësinë. Qetësia dhe kënaqësia janë dhunti të mëdha të cilat në njeriun shkaktojnë fuqi. Njeriu i tillë mbetet i kënaqur me atë që ka ndarë All-llahu (nga furnizimi i Tij) dhe e konsideron veten të pasur me atë që All-llahu ka ndarë dhe ka caktuar për të, sepse, nuk është i pasur ai që ka shumë pasuri, por i pasur është ai i cili posedon pasuri të shpirtit. Ndodh që njeriu të posedon grumbuj të arit e argjendit, por të mos jetë i kënaqur; ai dëshiron që një misheja të jetë një milion, ndërsa një milioni të jetë një miliardë; ai nuk mjafton edhe me miliarda, por i përngjan Xhehennemit, të cilit sa herë që i thuhet: “A je mbushur”, thotë: “A ka ende!”

Atë njeri nuk e ngop e pakta, e as që e kënaqë e shumta; ai nuk mjafton me hallall, por vazhdon dhe futet në haram, e me këtë jeta e tij shndërrohet në shqetësim dhe pikëllim.

Të shumtë janë ata që posedojnë miliarda, por jetojnë në dënim (azab) më shumë se të tjerët. Disa prej tyre i kam dëgjuar duke thënë: “Pasuria e tillë na bëri të lodhemi dhe na mundoi derisa e mblodhëm, ndërsa sot jemi duke përjetuar dënim (dhembje) në mbrojtjen e saj.” Këta njerëz ishin në dhembje edhe para se ta tubonin pasurinë, dhe në atë gjendje mbetën edhe pas tubimit të saj.

Njeriu, po qe se mbetet i kënaqur me atë që All-llahu i ka ndarë, e posaçërisht në atë që ai nuk ka mundësi ta ndryshojë, përfiton pasurinë e shpirtit. Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotë: “Ruaju nga ndalesat (haramet), do të jesh njeriu më i devotshëm, dhe kënaqu me atë që të ka ndarë All-llahu, do të jesh më i pasuri prej njerëzve.”

Ka gjëra të cilat njeriu ka mundësi t’i ndryshojë, dhe nuk është mëkat që ai të vrapojë për t`i ndryshuar ato, mirëpo ka gjëra në të cilat ai nuk ka mundësi të ndryshimit, dhe me këto duhet medoemos të mbetet i kënaqur. Nëse All-llahu të ka krijuar shtatshkurtër, a thua do të pikëllohesh dhe hidhërohesh pse nuk je i gjatë? Të ka krijuar me mendjemprehtësi të kufizuar, mos vallë pikëllohesh që nuk mund të bëhesh gjeni ndonjë ditë? All-llahu krijoi gruan femër, andaj mos të mundohet ajo të bëhet burrë. All-llahu i madhëruar thotë: “Mos lakmoni në atë, që All-llahu gradoi disa nga ju mbi disa të tjerë. Burrave ju takon hise nga ajo që fituan ata dhe grave ju takon hise nga ajo që fituan ato. All-llahut kërkoni nga të mirat e Tij.”

Disa prej grave nuk iu nënshtruan ligjit të All-llahut, andaj edhe deshën të jenë sikur burrat. Çdonjëri prej tyre posedon karakteristika të veçanta dhe çdonjëri do të mund të përfiton shpërblimin në fushën e tij: “All-llahut kërkoni nga të mirat e Tij.” Dera është e hapur për të gjithë. Bëhu i kënaqur me atë që të ka ndarë All-llahu, do të jesh më i pasuri prej njerëzve.

Të jesh i kënaqur me atë që të ka ndarë All-llahu dhe të cilën nuk ke mundësi ta ndryshosh; ta adaptosh veten tënde në atë që të ka përcaktuar All-llahu i madhëruar, e me këtë të mbesësh i kënaqur dhe të përfitosh vetëbesimin tënd; të jetosh jetë të lumtur, jetë të cilën do ta lakmojnë të pasurit, zotëritë e milionave dhe bilionave, të cilët assesi nuk gjejnë jetë të lumtur. Me këtë arrinë në fuqi të madhe, fuqi shpirtërore, fuqi morale e cila i kundërvihet padrejtësisë, lufton çrregullinë dhe ngel këmbëngulëse përballë zullumqarëve, sikur të jesh një kodër që nuk lëvizë e nuk luhatet..!

Imam Shafiu radijall-llahu anhu (All-llahu qoftë i kënaqur me të)

Vëreni se ç`thotë imam Shafiu r.a. në poezinë e tij:

Unë, në qoftë se jetoj, nuk do ta humb ushqimin (bukën)

Po edhe nëse vdes, nuk do ta humb varrin

Vendosshmëria ime i ngjan vendosshmërisë së mbretërve

Ndërsa shpirti im është shpirt i lirë i cili nënçmimin e konsideron kufër

E nëse jam i bindur për ushqimin e jetës sime

Pra, pse t`i frikohem Zejdit dhe Omerit?!

Vëreni këtë fuqi të madhe shpirtërore. Prej nga e përfiton ai atë?

Me siguri se nga bindja e thellë thotë: “Në qoftë se jetoj, nuk do ta humb ushqimin.” Pra, pse të brengosem dhe pikëllohem kur ushqimi është në çdo anë. Njerëzit thonë se askush nuk ka vdekur nga uria: “Çdo gjallesë që është në Tokë, furnizimin e ka të garantuar te All-llahu”. Po, edhe nëse vdes, nuk do ta humb varrin, gropën në të cilin do të më fusin dhe mbulojnë. Pastaj, nëse i kam të garantuar ushqimin dhe varrin, pse pra të frikohem nga Zejdi dhe Omeri, përse të frikohem nga njerëzit. Ajo që bën të tjerët të frikohen nga njerëzit, është ajo se ata frikohen nga ushqimi dhe jeta. Ai është i bindur se rrisku dhe ushqimi janë të garantuar dhe është rrisk i ndarë (i përcaktuar), ndërsa bindja është thesar i pashterur dhe pazhdukur, andaj edhe nuk u frikohem njerëzve.

Fuqia e tillë shpirtërore, pa dyshim, është burim nga burimet e qetësisë dhe burim nga burimet e lumturisë (kënaqësisë). Nëse njeriu do të kishte jetuar me këtë shpirt të kënaqur, bindës dhe të çmuar, asnjëherë nuk do të ndodhë që të nënshtrohet para ndonjë krijese, apo ta ulë kokën para dikujt, pos Zotit të tij, i Cili e krijoi dhe i dha formën më të bukur. Kjo, njëherit, është edhe kënaqësia e vërtetë. All-llahu i madhëruar, me drejtësinë e Tij absolute bëri që kënaqësia, lumturia, gëzimi, qetësia e shpirtit dhe shpëtimi i saj të jenë në kënaqësi dhe bindje (ndaj çdo gjëje që ka përcaktuar All-llahu), bindje ndaj asaj që është te All-llahu. Ndërkaq brengosjen dhe pikëllimin e bëri të jenë në dyshim dhe hidhërim. Mu për këtë, shumicën e ateistëve dhe skeptikëve, të cilët nuk besojnë apo dyshojnë në ekzistimin e All-llahut, në urtësinë apo mëshirën e Tij, i gjejmë të hidhëruar dhe pikëlluar ndaj vetvetes dhe ndaj asaj që është përreth tyre, të hidhëruar në tokën dhe qiellin, të hidhëruar në krijesat dhe Krijuesin, të pakënaqur me asgjë, dhe sado që ata të posedojnë nga bota materiale, ari e argjend, ata prap se prapë jetojnë në një mjerim shpirtëror.

Imani i vërtetë krijon fryte të pastërta në shpirtin njerëzor dhe në jetën njerëzore, dhe ne medoemos duhet të kapemi fortë me dhëmballët tanë për imanin e tillë, ndërkaq drurin e tij duhet ujitur dhe përkujdesur me plehëra dhe kultivim, deri sa rrënjët e tija të kalojnë degët, ndërsa hija e tij të shtrihet shumë gjatë dhe të jep frytet e tija gjithmonë, me vullnetin e All-llahut: “A nuk e ke kuptuar se si All-llahu bëri shembull fjalën e mirë si pema e mirë, që rrënjët e saj janë thellë (në tokë) e degët e saj janë lart. E që me vullnetin e Zotit, ajo jep frutin e vet në çdo kohë. All-llahu, pra u parashtron njerëzve shembuj ashtuqë ata të mendojnë.”