|
Ligji i Boyle
Thotė se: gazi ftohet kur shpėrhapet dhe nxehet kur ngjeshet.
Njė
profesor
termodinamike u kishte dhėnė njė
detyrė shtėpie studentėve tė tij tė cilėt do tė merrnin diplomėn. Pyetja
ishte vetėm njė: "A ėshtė
Skėterra ekzotermike (lėshon
energji) apo endotermike (thith
energji) ? Mbėshteteni pėrgjigjen duke dhėnė ndonjė shembull."
Pjesa mė e madhe e studentėve shkruajtėn shembuj mbi atė qė besonin duke
pėrdorur Ligjin e Boyle (gazi
ftohet kur shpėrhapet dhe nxehet kur ngjeshet) ose diēka tjetėr tė tillė.
Sidoqoftė njė student, shkruajti si mė poshtė:
Mė parė na duhet tė dimė se si ndryshon
masa e Skėterrės me kohėn. Kėshtu, na
duhet tė dimė sasinė nė kohė tė
shpirtrave qė futen nė Skėterrė dhe
sasinė nė kohė tė shpirtrave qė dalin nga Skėterra.
Mendoj se mund tė themi pa frikė se shpirti kur ėshtė futur njėherė nė
Skėterrė nuk del mė prej andej. Kėshtu pra, nuk ka shpirtra qė dalin.
Pėr tė mėsuar se sa shpirtra futen nė Skėterrė duhet t“u hedhim njė sy
feve tė ndryshme qė gjenden nė botėn e
sotme.
Disa nga keto fe ngulin kėmbė se nėse nuk je besimtar i fesė sė tyre, do tė
shkosh nė Skėterrė. Meqėnėse ka mė tepėr se njė fe tė tilla dhe meqėnėse
njerėzit nuk u pėrkasin mė tepėr se njė feje, mund tė themi se tė gjithė
njerėzit dhe shpirtrat shkojnė nė Skėterrė.
Duke parė shkallėn e lindjeve dhe tė vdekjeve, na mbetet tė presim qė numri
i shpirtrave nė Skėterrė tė rritet nė mėnyrė eksponenciale.
Tani, t“i hedhim njė sy shkallės sė ndryshimit tė vėllimit nė Skėterrė sepse
ligji Boyle thotė se nė mėnyrė qė temperatura dhe trysnia nė Skėterrė tė
jenė konstante, duhet qė
vėllimi i Skėterrės tė zgjerohet
ndėrkohė qė shpirtrat futen nė tė. Kjo ēon nė dy mundėsi:
#1 Nėse Skėterra ėshtė duke u zgjeruar me njė shkallė mė tė ulėt se shkalla
me tė cilėn shpirtrat futen nė Skėterrė, atėherė
temperatura dhe
trysnia nė Skėterrė do tė rriten deri
sa Skėterra tė pėllcasė.
#2 Natyrisht, nėse Skėterra po zgjerohet me njė shkallė mė tė shpejtė se
shkalla e shtimit tė shpirtrave nė Skėterrė, atėherė temperatura dhe trysnia
do tė ulen deri sa i tėrė Ferri tė ngrijė (tė bėhet akull).
Atėherė cila ėshtė pėrgjigja e duhur? Nėse pranojmė
postulatėn qė njė vajzė mė tha gjatė
viteve tė adoleshencės sime, se "Me ty do tė bėj dashuri vetėm atėhere kur
tė ketė bėrė njė natė e ftohtė ne Skėterrė," dhe duke marrė parasysh faktin
se unė nuk kam arritur akoma tė kem marrėdhėnie seksuale me tė, atėherė
mundėsia #2 nuk mund tė jetė e vėrtetė, pra Skėterra ėshtė ekzotermike.
Si pėrfundim ky student ishte i vetmi qė mori notėn mė tė lartė.
|
