|
Bibla neper kohera: tekste dhe
versione
Nga Xh.Sallivan
Teksti i
Testamentit te Vjeter:
Gjenden shume vende ne te cilat teksti origjinal nuk eshte i sigurte dhe
edituesi ose perkthyesi duhet te udhehiqet nga ajo qe eshte me teper e
mundshme. Megjithate, teksti hebre eshte me i rendesishem se sa ai grek
meqenese editoret greke paten shume liri ne perkthim.
Formimi i
Testamentit te Vjeter:
Historia se si kanuni (permbledhja e librave te njohur) i Testamentit te
Vjeter u formua eshte gjithashtu e veshtire te percaktohet per shkak te
mungeses se informacionit. Por ka mjaft informacion sa per te treguar ate qe
permbante Testamenti i Vjeter gjate periudhes menjehere perpara Eres
Kristiane. Dhe kjo vazhdon gjate drejt percaktimit se cfare do te
konsideroheshin si Shkrime te Shenjta prej Jezusit dhe apostujve te tij.
Teksti i
Testamentit te Ri:
Kur i kthehemi tekstit te Testamentit te Ri, perballohemi me nje numer te
madh evidencash qe problemi qendron ne gjetjen e disa principeve baze te
editimit. Ne posedojme me mijera doreshkrime: nje kontrast i dallueshem me
doreshkrimet e pakte te autoreve klasike greke. Jo vetem qe gjenden me
mijera doreshkrime greke; por ka edhe shume doreshkrime ne latinisht,
sirianisht, egjiptianisht dhe gjuhe te tjera. Ka edhe citate nga Testamenti
i Ri ne shkrimet e prifterinjve te hershem. Por keto evidenca duhen te
perdoren me kujdes, meqenese ato nuk shquhen te gjitha per saktesine e tyre.
Shkrimi i
Bibles:
Autoresia e librave te Testamentit te Vjeter tradicionalisht i atribuohet
udheheqesve te medhenj te se kaluares cifute, midis tyre Moisiut, Samuelit,
Davidit, Solomonit dhe profeteve te tjere. Megjithate, dijetare moderne kane
arritur ne perfundimin se shume prej librave jane perpilime te vonshme te
traditave te hershme.
Librat e Testamentit te Ri jane shkruar gjate shekullit pas vdekjes se
Jezusit. Keto libra ndoshta jane shkruar ne gjuhen greke, megjithese ka
mundesi qe nje ose dy libra jane shkruar fillimisht ne aramaik dhe me vone
jane perkthyer ne greqisht. Tradicionalisht ato konsiderohen te jene shkruar
nga apostujt dhe dishepujt e Jezusit. Disa dijetare vene ne pikepyetje
autoresine apostulike te disa prej ketyre librave.
Te gjithe doreshkrimet origjinale te Testamentit te Vjeter kane humbur. Ne
kemi vetem disa kopje te koheve te fundit ne gjuhen hebreje dhe disa
versione te hershme. Tekstet ne hebraisht jane prodhim i kopjuesve dhe
shpesh here jane te ndryshuara.
27 librat e Testamentit te Ri jane nje zgjedhje prej shume shkrimeve te
hershme kristiane. Ato perfaqesojne perpjekjet e kishes kristiane per te
qartesuar shkrimet qe prezantojne me teper mesazhin kristian: permbushja dhe
rinovimi i premtimeve te Zotit ne personin e Jezu Krishtit.
Keshilli i Trent (1545-1563). Ky keshill i kishes katolike romake
perkufizon kanunin biblik, duke vertetuar perfshirjen e librave biblike qe
protestantet e quajne Apokrifa dhe percaktoi rendesine e njejte te Bibles
dhe tradites.
Bibla
Versione, perkthime dhe data
Perkthime:
-
Aramik (gjuha origjinale e folur nga Jezusi)
-
Hebraisht/Greqisht (te shkruara)
-
Latinisht- Vulgate (e perkthyer nga Xheromi, 400 AD)
Versione:
1384 Uiklif
1526 Tyndale
1535 Koverdale
1537 Mateu
1539 Bibla e Madhe
1568 Bibla e Gjeneves
1568 Bibla e peshkopit
1582 Reims, Testamenti i Ri
1609 Douai, Testamenti i Vjeter
1611 Versioni Mbretit Xhejms/ i autorizuar
1903 R.T. Uejmouth, Testamenti i Ri ne gjuhen moderne
1913 Xhejms Mofat, Nje Perkthim i Ri i Bibles
1917 Shkrimet e Shenjta
1927 E.T. Gudspid, Bibla e Plote : Nje perkthim amerikan
1944 Ronald Knoks, Bibla e Shenjte
1946 Versioni Standart
1950 Testamenti i Botes se Re
1955 H.J. Shonfild , Testamenti i Ri autentik
1958 J.B. filips, Testamenti i Ri ne Anglishten Moderne
1958 Bibla e zgjeruar
1959 Bibla e Shenjte; Versioni Bekerli ne anglishten moderne
1961 Bibla e anglishtes se re
1966 Bibla e Jeruzalemit
1966 Versioni me Anglishten e Sotme
1970 Bibla e Re Amerikane
1971 Bibla e re standarte amerikane
1971 Keneth Tejlor, Bibla e Gjalle
1973 Versioni i Ri nderkombetar
|
