KOMPLOT I
TURPSHĖM KUNDĖR FEMRAVE TĖ NDERSHME
pėrktheu Ilda SADRIU
KOMPLOT I TURPSHĖM KUNDĖR FEMRAVE TĖ NDERSHME NĖ TUNIZI DHE TURQI
Ėshtė e vėshtirė tė besosh lėre tė mėndosh qė, nė njė vend musliman, femrat
muslimane janė tė ndaluara tė vėnė shaminė, punėtorėt e shtetit janė tė
ndaluar tė lėshojnė mjekrėn dhe ata mund tė humbasin punėn e tyre nėse
shihen duke u falur nė publik.
Qė nga fillimi i vitit 1998, nė Turqi, femrat janė tė ndaluara tė venė
hixhabin nė tė gjitha universitetet ndėrsa nė Tunizi ky akt konsiderohet
krim kundėr ligjit.
Kėto janė ēėshtje shumė kritike nė historinė e kėtyre dy shteteve - njėra
ish qėndra e halifatit ndėrsa tjetra toka e univerzitetit Islam madhėshtorė
Ez Zejtun.
I njėjti komplot ndeshet qė nė tė dy shtetet jo vetėm kundėr atyre qė kanė
besime politike Islame por gjithashtu kundėr ēdonjėrit qė praktikon Islamin.
Me mijėra femra muslimane janė dėbuar nga vendet e punės; universitetet,
shkollat si dhe spitalet nuk i pranojnė ato. Skenat e policisė nė godinat
duke larguar studentet tė cilat kanė refuzuar tė heqin hixhabin janė bėrė
tepėr tė zakonshme.
Nė tė njėjtėn kohė, regjimet qeveritare, i kanė vėnė ato nėn njė rrethim
ekonomik tė brendshėm nė tė cilin ato po pėrballojnė presione tė vėshtira e
tė qėnurit pa burime tė ardhurash pėr familjet e tyre. Nė disa raste ato
dorėzohėn - heqin hixhabin pėr tė siguruar nevojat minimale tė jetės si
ushqim, strehim, mjekim dhe rroba pėr fėmijėt e tyre.
Nė tetor tė vitit 1998 katėr milion protestantė demonstruan nė qytete tė
ndryshme tė Turqisė pėr tė pėrkrahur studentet qė janė pėrjashtuar nga
universitetet pėr shkak tė refuzimit tė heqjes sė shamisė. Policia sulmoi
dhe mbajti mijėra demonstrues pėr pjesėmarrje tė qetė nė protesta qė u
lėshuan mė pasė. Nė mesin e tyre ishin shumė gra dhe vajza tė reja.
Shumė gazetarė, mėsues dhe studentė u dėnuan dhe shumė tė tjerė u torturuan
nga policia - madje edhe tė rinjė nė moshėn 13 dhe 14 vjeēare qė u trajtuan
sikur tė ishin kriminelė.
Tė burgosurit politikė dhe tė tjerėt nuk janė tė lejuar qė me vizitorėt e
tyre tė takohėn nė vende tė hapura, ata detyrohėn tė takohėn dhe tė flasin
pėrmes pėngesave tė shumta.
Sipas tė dhėnave tė IHRC-sė metoda tė ndryshme janė pėrdorur kundėr disa nga
tė burgosurit, nga duart e rojeve duke shtuar:
Pėrdorimi i goditjeve elektrike nė pjesė tė ndryshme tė trupit duke
pėrfshirė edhe pjesėt gjenitale tė tyre.
Rrahjėn e tė burgosurve kur atyre ua mbullnin sytė.
Ekspozimi i tė burgosurve tė zhveshur nė dimėr me dritare tė hapura pasi u
hedhin atyre ujė tė ftohtė.
Pėrdhunimi i grave, vajzave tė reja madje edhe fėmijėve.
Feliz Beyaz, e lindur nė Stamboll mė 1975, kalon provimet e hyrjes nė
Universitet mė 1996 dhe arrestohet mė 1998 gjatė demonstratave. Njė javė pas
lirimit tė saj nga burgu, gjysmė ore pas mesnatės, Feliz dhe shoqja e sajė
vdiqėn nė njė autostradė tė Stambollit pasi u ekzekutuan nga shėrbimet
sekrete me njė aksident goditės dhe tė shpejtė. Kjo metodė e vrasjės ėshtė e
zakonshme nė Turqi.
Historia qė vijon ėshtė pėr njė vajzė tė re Turke e cila u pyet tė zgjedhė
mes shkuarjės nė shkollė dhe besimit tė saj fetar.
"Sot, shkolla ime mė shikonte mua sikur tė isha e huaj dhe mė thanė qė je e
huaj.Megjithėse, dje une isha pronare e kėtyre tokave.Nesėr? Unė nuk e di se
ēfarė do tė ndodhė nesėr.Madje edhe koridoret e spitalit qė kam ecur nėpėr
to shumė herė a do tė mė tradhtojnė mua pėrsėri? Po kopshti ku jam ulur pėr
shume orė,si roje gjatė natės a do tė mė pranijė nė gjirin e tij?
Pėrpjekjet tona pėr tė ruajtur jetėn e pacientėve duke matur presionin e
gjakut... shokėt e mi me tė cilėt bėmė shumė pėrpjekje pėr tė bėrė njė
EGG... rrahjet e zemrės sime qė i ndieva kur pėr herė tė parė bėra njė
injeksion IV... A do tė marrin pjesė nė jetėn timė pėrsėri?
Pėr pesė vjetė kam ndjekė kėtė fakultet me emocionet tė cilat i ndieva ditėn
e parė qė vesha rrobat e bardha... Jam bėrė e etur duke dėgjuar ėndrrėt e
babait tim qė kishte pėr mua. Kam luftuar pėr tė parė lumturinė dhe
krenarinė nė sytė e babait tim dhe pėr tė marrė bekimin e nėnės sime.
Kur kam parė pacientin duke humbur jetėn e tij pėr shkak tė pakujdesisė
mjekėsore vendosa tė punoj dhe lutem mė shumė. I jam lutur All-llahut qė tė
mos mė largojė nga rruga ime dhe tė mė bėjė njė doktoreshė tė mirė qė i
ndihmon tė tjerėt.
Por, papritmas dikush mė tha " NDAL". Ti nuk mundesh qė tė hysh kėtu me kėto
rroba, sidomos me kėtė gjė qesharake qė ke vėnė nė kokė. Dhe pastaj dyert u
mbyllėn para fytyrės sime ashpėrsisht. Policia mė ndaloi hyrjen nė shkollė
tė cilėn e kisha mbėrrirė me dritėn e parė tė mėngjesit.
Shokėt e mi me tė cilėt isha ulur nė tė njėjtėn bankė pėr shumė vitė nuk
ishin nė gjėndje tė bėnin asgjė. Profesori qė kishte shprehur simpatinė e
tij pėr suksesin tim nė klasė, ishte tek dera pranė policit. Atij i vinte
keq... kėtė mund ta shihja nė sytė e tij tė turpėruar. E vetmja gjė qė mund
tė bėja ishte tė qaja me pafajėsinė time.
Jam shumė e mėrzitur kur shoh fytyrat kėrcėnuese tė tė rriturve. Por nuk jam
e pashpresė, unė e di dhe besoj qė kėto ditė dhe ky presion do tė mbarojė
disi, njė ditė. Kėto do tė jenė vetėm kujtime nga e kaluara".
Nė Tunizi, gjėndja e femrave muslimane ėshtė pothuajse si nė Turqi,
Pavarėsisht nga thėniet e Presidentit Bin Ali rreth arritjeve shoqėrore tė
tija dhe pėrmirėsimet nė statusin e femrave nė Tunizi nė dekadėn e fundit.
Nė njė intervistė nė revistėn "El-Havadeth" mė 1997 mbas celebrimit tė
dhjetė vjetorit tė Lėvizjes pėr Ndryshim, Presidenti Bin Ali thotė "Nė kėtė
aspekt ne po shkojmė pėrpara, mbi bazat e koceptit plotėsues, nė atė mėnyrė
qė rė ruajmė dinjitetin e femrės dhe nė tė njėjtėn kohė tė ruajmė interesat
e familjes dhe sigurinė e shoqėrisė. Ne jemi interesuar pėr tė siguruar njė
barazi tė mundshme mes grave dhe burrave dhe pėr tė ripėrtėrirė ligjet duke
rregulluar sferėn e jetės sė femrės". Ato thėnie u bėnė kur gratė muslimane
qė vinin hixhabin-veshjen islame u pėrjashtuan nga shkollat dhe vendet e
punes anė e mbanė vendit.
Nga e gjithė popullėsia qė janė rreth 9 milionė, mbi 3 mijė janė tė burgosur,
ku shumica e tyre janė Islamistė.
Gjatė viteve tė fundit, shumė tė burgosur, nė veēanti femra dhe fėmijė janė
bėrė mentalisht dhe fizikisht tė sėmurė pėr shkak tė mizorisė dhe
johumanizmit qė ata kanė pėrjetuar nga duart e regjimit, tė cilit ėshtė i
bindur me pėrdorim e fuqisė sė tyre nė komplot kundėr popullit tė vet.
Kjo agoni e turpshme e pėrjetuar nga fmrat e ndershme nė Turqi dhe Tunizi
nuk ėshtė pėr kurrfarė krimi tjetėr pėrveē besnikėrisė qė kanė ndaj besimit
tė tyre.
All-llahu xh.sh. thotė nė Kur'an: "E nuk patėn pse t'i urrejė, pėrveē qė e
besuan All-llahun, ngadhėnjyesin, tė lavdėruarin". (85:8)
pėrktheu Ilda SADRIU (nga
Islam Online)
|