Home

Poezi

Photo Gallery

Contact me

Islam

Krishterizem

Histori

Shkence

Libra

                                      Ndjenja e përgjegjësisë

Autor dr.Fet’hi Jeken

Përktheu nga gjuha arabe nehat ismaili

Koncepti i ndjenjës:

Ndjenja është gjendje psikologjike që përbëhet nga parametra të llojllojt, ato të lindur (natyrshëm)  trashëgues dhe të përfituar,siç janë:kulturor,edukativ,ambiental etj.

Ndjenja...është një element që e përcjell njeriun në çdo sferë prej sferave të jetës së tij, siç është ndjenja e frikës, e sigurisë,e shqetsimit,e  qetësisë etj. 

Ndjenja... është situatë e përpjesshme, herë rritet e herë dobësohet, herë prin e herë vonohet si rezultat i influencimeve, aksidenteve dhe përfitimeve të paqëndrueshme.

Ndjenjat (emocionet) e njerëzve ndryshojnë si rezultat i asaj që i ekspozohen dhe që u shfaqen atyre...ndaj has në njeriun me ndjenja aklimatizuese, tjetri përvëlues dhe flakërues...ky jeton me brengat e të tjerëve, gëzohet kur ata janë të gëzuar dhe pikëllohet për pikëllimin e tyre. Ndërkaq tjetrit fare s’i interesojn brengat e tjerëve. Plotësisht përputhet thënia e thënësit dhe i adresohet këtij “ Unë e pas meje le të ndodhë përmbysja”. Kjo është skajshmëri në krahasim me ndjenjat e Omer ibnu-l-Hattabit ( Kënaqësia e Allahut qoftë mbi të)i cili tregonte rrespekt dhe gjallëri, me ç’rast ka thënë: { Sikur edhe deveja të has në pengësë në Irakun e largët, Omer ibnu-l-Hattabi do të ishte përgjegës për të}.

Koncepti i përgjegjësisë:

Përgjegjësia është ndjenjë ndaj obligimeve të domosdoshme, ndërkaq sa i takon muslimanit është ndjenjë ndaj emanetit më të madh që i është ngarkuar mbi supet e tij, të synuar në fjalët e Lartëmadhërishmit:”Ne u ofruam emanetin (obligimet) qiejve, tokës dhe maleve, e ato nuk deshën ta marrin përsipër atë dhe u frikësuan prej tij, ndërsa njeriu atë e mori mbi vete; dhe ai i bëri padrejtë vetes, dhe ishte i padijshëm.”(Ahzab:72).

Ndërkaq në Islam përgjegjësia është e karakterit univerzal, gjithpërfshirës në përputhshmëri me fjalët e Pejgamberit të ndershëm i cili ka thënë:”Çdo njëri prej jush është bari dhe çdo njëri prej jush është përgjegjës për kopenë e vet.Imami (prijësi)është bari dhe është përgjegjës për kopenë e vet. Burri është bari në familjen e vet dhe përgjegjës për kopenë e vet, gruaja në shtëpinë e bashkëshortit të vet dhe është përgjegjëse për kopenë e vet. Shërbëtori është bari në kapitalin e zotëriut të vet dhe është përgjegjës për kopenë e vet, ndaj, të gjithë jeni barinj dhe të gjithë jeni përgjegjës për kopenë tuaj” Transmetuan Buhariu, Muslimi dhe tjerët.

Përgjegjësia individuale, ngaqë obligimi është individual po kështu edhe dhënja e llogarisë është individuale, në përputhshmëri me fjalët e Lartëmadhërishmit i Cili ka thënë:” Nuk ka tjetër, vetëm se githë çka është në qiej e në tokë ka për t'iu paraqitur Zotit si rob. Ai me diturinë e vet i ka përfshirë të githë, dhe ka numëruar e evidentuar çdo gjë të tyre në mënyrë të saktësishme. Dhe në ditën e kijametit secili do t'i paraqitet Atij i vetëmuar.”(Ta ha:93-95).

Përgjegjësia e pjesërishme: Përgjegjësia e dijetarit dallon nga ajo e injorantit, përgjegjësia e të pacenuarit të shëndetshëm dallon nga ajo e të sëmurit të gjorë. Përgjegjësia e autoriteteve që posedojn pushtet dallon nga përgjegjësia e atyre që s’posedojn pushtet në përputhshmëri me fjalët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve se-lem]:”Dy kategori njerëzish nga ummeti im nëse janë të drejtë do të drejtohen edhe njerëzit e nëse janë të prishtë do të prishen edhe njerëzit, ata janë dijetarët dhe prijësit”. E që është për rretha specifike ndërkaq tjerat janë për rrethana të rëndomta.

Segmentet e përgjegjësisë në Islam:

Përgjegjësia në Islam është e segmenteve të llojllojta të cilat i theksoi Pejgamberi madhështor [sal-lallahu alejhi ve se-lem]:”Ndaj vetes tënde ke obligime,ndaj Zotit tënd ke obligime,ndaj bashkëshortes tënde ke obligime, pra,çdo njërit jipja të drejtën (hakun) që i takon”. Prej tyre veçojmë:

-         Përgjegjësia e njeriut ndaj Zotit të vet duke patur në konsideratë obligimet e detyrueshme ndaj Tij siç janë: { Ibadeti (adhurimi)+etika e sjelljeve +caktimet legjislative+përpjekja +sinqeriteti +e vërteta +bindshmëria +falenderimi + etj}.

-         Përgjegjësia ndaj vetes duke e filtruar dhe edukuar në pajtueshmëri me fjalët e Lartëmadhërishmit:”. Pasha tokën dhe Atë që e shtriu atë (e sheshoi)!

           Pasha njeriun dhe Atë që e krijoi atë!

           Dhe ia mësoi se cilat janë të këqijat dhe të mirat e tij.

            Pra, ka shpëtuar ai që e pastroi vetveten.

            E ka dështuar ai që e poshtëroi vetveten.” Dhe fjalët e Tij :” All-llahu nuk e prish gjendjen e një populli (nuk ua largon të mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten e tyre.”(Rra’d:11). Mbi prioritetin e korigjimit të njerëzve, Ali ibn Ebi Talib është shprehur:”Ai që e cakton veten në post për t’u prirë të tjerëve letë filloj të mësoj veten para se të filloj t’i mësoj të tjerët, le të filtroj sjelljet para se të filtroj gjuhën,njeriu më tepër ka nevojë të mësoj dhe edukoj veten se sa të mësoj dhe edukoj të tjerët”. Për këtë adresoheshin  fjalët e të Dërguarit [sal-lallahu alejhi ve se-lem] :” O biri i Ademit,këshillo vetveten, e nëse e bën këtë atëherë këshillo njerëzit,në të kundërtën turpërohu prej meje”.

-         Përgjegjësia ndaj familjes : Ngaqë familjarët janë më prioritar për t’i korigjuar dhe urdhëruar në të mirë se sa njerëzit tjerë, ndaj cila është dobia e përmirësimit të largëve dhe njerëzve tjerë nëse humbin veten, familjen dhe të afërmit tanë. Të vërtetën e tha i Lartëmadhërishmi:”O ju që besuat, ruane veten dhe familjen tuaj prej një zjarri, lënda djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët. Atë (zjarrin) e mbikëqyrin engjëjt të rreptë e të ashpër që nuk e kundërshtojnë All-llahun për asgjë që Ai i urdhëron dhe punojnë atë që janë të urdhëruara.”(Tahrim:6).

-         Përgjegjësia ndaj shoqërisë dhe ummetit: Duke i ftuar në Islam, duke i vetëdijësuar dhe duke u përkujdesur për çështjet e tyre...po kështu duke i këshilluar dhe kontribuar në zgjidhjen e problemeve të tyre. Prandaj ishte edhe kërcënimi pejgamberik i tmerrshëm dhe frikësues në fjalët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve se-lem]:”Ai që fle dhe fare s’interesohet për çështjet e muslimanëve ai nuk është prej rradhëve të tyre”.

-         Përgjegjësia ndaj lëvizjes dhe kolektivitetit të tij:( Mirëkuptim ndaj projektit të tyre) +( bartjen e mesazhit të tyre)+( bindshmëri të syçeltë ndaj autoriteteve udhëheqëse dhe këshillimin e tyre) në përputhshmëri me pricipet që i theksoi Imami i martirizuar Hasan el Benna :( Besim të thellë të paluhatshëm + organizim preciz + punë në kontinuitet).

Motivet e përgjegjësisë në Islam:

Ndjenja e përgjegjësisë në Islam nxitet nga motive të shumta, që gjë duhet kontribuar në përforcimin dhe zhvillimin, veçojm:

-         Motivi i falenderimit ndaj mirësive që matarializohet në fjalët e All-llahut të Madhërishëm:”. Nëse falënderoni, do t'ua shtojë të mirat, e nëse përbuzni, s'ka dyshim, dënimi Im është i vështirë!”(Ibrahim:7).

-         Motivi i përmirësimit:”... unë nuk dua tjetër vetëm të përmirësoj aq sa mundem, por këtë mund ta arrij vetëm me ndihmën e All-llahut, vetëm Atij iu kam mbështetur dhe vetëm te Ai jam i drejtuar!”(Hud:88).

-         Motivi i urdhërimit për punë të mbara dhe ndalimi nga veprat e liga, në pajtueshmëri me fjalët e Pejgamberit [sal-lallahu alejhi ve se-lem]:”Gjithsesi do të urdhëroni për punë të mbara e të ndaloni nga veprat e liga ose në të kundërtën All-llahu do t’u mundësoj t’ju sundojn më të këqinjët nga mesi juaj me ç’rast të ndershmit do të luten por nuk do t’u përgjigjet lutjes së tyre” dhe fjalët e tij :”Ai që sheh ndonjë të keqe le të ndryshoj me dorën e vet, nëse nuk gjen atëherë me gjuhën e vet, nëse nuk gjen atëherë (le të urrej) me zemrën e vet, ndaj ky është edhe besimi më i dobët, e pas saj nuk ka besim as sa një kokër sinapi”.

-         Motivi i thirjes në rrugë të All-llahut duke iu përgjigjur imperativit të Tij : Ti (Muhammed) thirr për në rrugën e Zotit tënd me urtësi e këshillë të mirë dhe polemizo me ata (kundërshtarët) me atë mënyrë që është më e mira. Zoti yt është Ai që e di më së miri atë që është larguar nga rruga e Tij dhe Ai di më së miri për të udhëzuarit.”(Nahl:125), për t’u pajisur me vlerësimin që i Madhërishmi i vlerësoi thirësit e fesë me ç’rast tha:” E kush ka fjalën më të mirë prej atij që thërret te All-llahu, vepron (punë) të mira dhe thotë: “Unë jam prej muslimanëve?”(Fussilet:33).

-         Motivi i arsimimit dhe njohjes së shkencave fetare, duke u mbështetur në fjalët e Pejgaberit [sal-lallahu alejhi ve se-lem]i cili ka thënë:” Atij që All-llahu ia don të mirën e udhëzon në njohjen e fesë dhe e inspiron në intelektin e tij”,po kështu ka thënë:” Kërkojeni diturinë (shkencën)që nga djepi e deri në varr”, po këshu fjalët e tij:”Kërkimi i diturisë është obligimin i domosdoshëm për çdo musliman dhe muslimane” si dhe fjalët :” Kërkone diturinë qoftë edhe në Kinë”.

-         Motivi i përpjekjes në rrugë të All-llahut:”( me kapital, gjuhë, laps dhe me trup).

Përgjegjësia kundrejt ligjeve të univerzumit: që muslimani të ketë rolin dhe pozicionin e duhur,që përmes rolit dhe përgjegjësisë të administroj me zakonet e univerzumit, prej tyre veçojm:

-         Përgjegjësia ndaj ligjit për ndryshim duke u inkuarduar në sistemin dhe projektin për ndryshim Islamik si rezultat i përgjigjes pozitive ndaj fjalëve të Lartëmadhërishmit:” .. All-llahu nuk e prish gjendjen e një populli (nuk ua largon të mirat) përderisa ata ta ndryshojnë veten e tyre.”(Rra’d:11).

-         Përgjegjësia ndaj ligjit për shtytje (përkrahje) duke qenë pjesmarrës dhe u përleshur me të keqen, si dhe duke iu përmbajtur arenës së vërtetës dhe duke mbrojtur islamin në përputhshmëri me fjalët e All-llahut:” Dhe sikur All-llahu të mos i mbronte njerëzit me disa prej disa të tjerëve, do të shkatërrohej toka, po All-llahu është bamirës i madh ndaj njerëzimit.”(Bekare:251).

-         Përgjegjësia ndaj ligjit të konsolidimit dhe përgatitjes personale për atë, për të qenë nga rradhët e atyre që i përmendi i Madhërishmi:”Atyre nga mesi juaj të cilët besuan dhë bënë vepra të mira All-llahu u premtoi se do t'i bëjë zotërues në atë tokë ashtu si pat bërë zotërues ata që ishin para tyre dhe fenë të cilën Ai e pëlqeu për ta, do ta forcojë, e në vend të frikës Ai do t'u dhurojë siguri. Ata më adhurojnë Mua e nuk më shoqërojnë asgjë. E kush edhe pas kësaj mohon, të tillë janë ata më të prishurit.”(Nur:55).

Muamedi a.s

Jusuf el Kardavi

Ebu Shejma

Hadithe

Dijetaret Musliman

Kuorizitete

Tema te Ndryshme

Civilizim

Gjeografi Islame