Konflikti aktual mė i keq se sa lufta e ftoftė
Nga: Dr. Mahadir Muhammed, Kryeministri i Malejzisė
Kjo konferencė nė Kuala Lumpur, e para nė kėtė shekull apo mė mirė me thėnė
nė mileniumin e ri, mbahet nė kohėn mė kritike. Bota sot jeton nė frikė. Ata
frigohen nga gjithēka.
Ne kemi frikė tė fluturojmė, frikė nga disa shtete; frikė nga aziatikėt
mjekrrosh, frikė nga kėpucėt e pasagjerėve nė avion; nga letrat, nga pluhuri
i bardh. Shtetet e akuzuara pėr strehim tė terroristėve, popujt e tyre, tė
pa fajshėm apo fajtorė, frigohen gjithashtu. Ata frigohen nga lufta se do tė
vritėn apo gjymtohen nga bombat e hedhura mbi ta dhe raketat e lėshuara prej
qindra milė larg nga forcat e pa para. Ata frigohen sepse mund tė bėhen
pjesė pėr tu vrarė sepse kanė ndodhur nė rrugėn e shkatėrrimit tė vendit tė
tyre.
Pėrgatitjet dhe masat pėr tė garantuar sigurinė vazhdojnė furishėm. Me
triliona dollar shpenzohen nga bota pėr armė tė reja, teknologji tė re dhe
strategji tė re; vendosja e forcave dhe inspektorėve nė mbarė botėn. Ata qė
nuk mund ta arrisin kėtė masė sigurie duhet thjesht tė presin fatin e tyre
dhe tė mbėshteten tek Zoti. Por, krahas gjithė kėsaj sulmet terroriste janė
bėrė aty ku mė sė pakti ėshtė pritur, duke vrarė prapė njerėz tė pafajshėm.
Prapė nuk ka siguri qė njeriu familjar i veshur mirė dhe i pastėr nė
kojshinė e vet, se nuk do tė bėhet edhe njė rrėmbyes qė do tė pėrplas mjetin
fluturues tė tij nė ndonjė ndėrtesė duke vrarė njerėz.
Ndėrkohė ekonomia botėrore ka ra dhe nė disa raste ėshtė dobėsuar shumė duke
futur disa shtete ndėr fuqitė e madhe. Vende pune ka gjithnjė e mė pak kurse
varfėria shtohet bile edhe nė vendet e pasura. Ska investime nė vende tė
huaja apo nė shtėpi. Kėrcėnimi i luftws ka ngritur shumė ēmimin e naftės,
duke shtuar kufijtė ekonomike dhe sociale nė vendet e varfėra.
Ndihma pėr tė varfėrit praktikisht ėshtė ndėrprerė kurse huazimet janė
ndaluar duke bėrė qė vendet e varfėra tė dėshtojnė.
Me tė vėrtetė bota ėshtė nė njė gjendje tė tmerrshme, gjendje mė e vėshtirė
se sa gjatė konfliktit lindje-perėndim, gjatė luftės sė ftoftė. Tė gjitha
shpresat tė lindura mbas pėrfundimit tė luftės sė ftoftė janė zhdukur dhe,
me terroristėt dhe anti terroristėt duke u fryrė qorrazi nė luftėn e tyre
kundėr njėri tjetrit edhe nuk do tė kthehen ato shpresa pėr njė kohė tė
gjatė.
Patjetėr ne duhet tė pyesim vetveten pėrse kjo po ndodh nė botė. Pėrse ka
terrorizėm? A ėshtė e vėrtetė qė muslimanėt janė tė lindur terrorist pėr
shkak tė mėsimeve tė njė profeti i cili ka qenė terrorist? Atėherė si mund
tė shpjegojmė masakrat, inkuizicionin dhe holokaustin qė karakterizojnė
Evropėn krishtere pėr afro 2000 vjet? Pėrse Jahuditė vendosėn qė tė gjejnė
strehim tek muslimanėt sa herė qė Evropa krishtere i persekutoi ata? A thua
popujt kerkojnė strehim nė vendet e terroristėve? A tingėllon pak sa e
ēuditshme?
Gjithashtu edhe krishterėt janė terrorizuar por jo nga muslimanėt por nga
krishterėt e tjerė qė i kanė akuzuar ata si heritikė. Ata janė presukutuar,
torturuar, djegur nė huj pėr sė gjalli pėr shkak tė besimit dhe gjithashtu
janė detyruar tė emigrojnė. Duket se muslimanėt nuk kanė patur monopol mbi
terrorizmin, patjetėr qė jo nė masė tė holokaustit, masakrave dhe
inkuizicionit.
Pra nuk mund tė jetė qė muslimanėt janė i vetmi shkak i gjithė kėtyre
problemeve. Nė qoftė se nuk janė atėhere ėshtė pėrleshja civilizimeve,
pėrleshja e civilizimit islam dhe ati jahudo-krishtere, kjo ėshtė shkaku.
Sinqerisht unė nuk e besoj kėtė. Sinqerisht kjo ėshtė pėr shkak tė
ringjalljes sė tiparit evropjan pėr tė dominuar botėn. Dhe, shprehja e kėtij
tipari pėrfshin padrejtėsinė dhe shtypjen e popujve tė origjinave dhe
ngjyrave tjera.
Nėse mendojmė pėr tė kaluarėn do tė shohim se nuk ka pas fushatė sistematike
terroriste jashta Evropės derisa evropjanėt dhe jahuditė krijuan shtetin
jahudite nga toka palestineze. Aksidentalisht, terrorizmi ėshtė pėrdorur pėr
tė parėn herė nga Haganah dhe Irgun Zvai Leum pėr tė bind Britanezėt qė tė
themelojnė Izraelin. Palestinezėt me atė rast u perzunė nga shtėpitė dhe
vendi i tyre pėr tė jetuar nė kampe tė mjera refugjatėsh qė mė shumė se 50
vjetė.
Ėshtė lufta e Palestinezėve pėr tė rimarr tokat e tyre ajo qė ka rėnė; nė
fillim luftė konvencionale pastaj protestė civile dhe eventualisht
demostrata tė dhunshme. Izraelitėt kėrkuan ndihmė nga Evropa si shpėrblim
pėr tė harruar krimet evropjane tė bėra ndaj tyre nė tė kaluarėn.
Tė dėshpėruar palestinezėt nė fund iu kthyen asaj qė pėrshkruhen si akte
terrori. Me tė drejtė, kjo dėnohet nga bota. Por bota nuk dėnon si akte
terrori aktet e tmerrshme tė Izraelitėve; masakrat nė Sabra dhe Shatila,
gjuajtjet dhe vrasjet e fėmijėve, pėrdorimin e fishekėve tė zbrazėt uraniumi,
bulldozimin e shtėpive Palestineze me banues brenda, helikopterėt gjuajtės,
etj. Dhe Izraeli tani po kėrcėnon qė do pėrdor armė nukleare.
Kjo zhurmė e standardeve dyfishe ėshtė ēfarė xhindos muslimanėt, i tėrbon
ata nė atė masė pėr hedhjen e sulmeve tė tyre terroriste. Nėse Iraku ėshtė i
lidhur me AlKaiden, a nuk ėshtė mė logjike pėr tė lidhur shpronėsimin e
tokės Palisteneze dhe persekutimin dhe shtypjen e Palestinezėve me 11
Shtatorin? Nuk janė dallimet fetare qė zemėruan sulmuesit e Qendrės Tregtare
Botėrore.
Ėshtė thjeshtė simpatia dhe zemėrimi mbi shpronėsimin e tokės Palestineze,
mbi padrejtėsinė dhe shtypjen e Palestinezėve dhe Muslimanėve ēdokund. Nėse
njerėzit e pafajshėm tė cilėt vdiqėn nė sulmet nė Afganistan, dhe ata tė
cilėt vdiqėn nė mungesė tė ushqimit dhe ndihmės mjeksore nė Irak, janė
konsideruar viktima, a nuk janė 3,000 tė cilėt vdiqėn nė Nju Jork dhe 200 nė
Bali gjithashtu viktima, vdekjet e tė cilėve ishin tė nevojshme pėr sukses
nė operacione?
Aktualisht jeta e ēdo individi ėshtė e shenjtė, ska rėndėsi nėse personi
ėshtė mik apo armik. Ja pse lufta nuk ėshtė zgjidhje . Diskutimi i bazuar nė
kush mund tė vras sa mė shumė njerėz me qėllim qė tė nxirret kush ėshtė
fitimtari dhe kush i humburi, me qėllim qė tė determinohet kush ka tė drejtė
dhe kush gabim ėshtė primitive dhe nuk flet mirė pėr tė ashtuquajturėn
niveli i lartė i civilizimit qė kemi arritur.
Madhėshtia e njė kombi duhet tė bazohet nė kulturėn qė ēmon cilėsitė e larta
morale, estetikėn, diturinė, dhe arritjet nė shkencė. Fatkeqėsisht mijėra
vjet pas kohės sė gurit ne prapė masim madhėshtinė e njė kombi me
kapacitetin pėr tė mbytur sa mė shumė njerėz.
Por shtypja dhe padrejtėsia nuk ėshtė kufizuar nė luftė dhe vrasje njerėzish;
ka shtypje nė pėrhapjen ideologjike. Ne jemi tani tė lejuar vetėm qeveri me
sistem demokratik. Ne pranojmė qė deri tani ėshtė sistemi mė i mirė pėr
qeverisje. Por vėrja e sanksioneve, njerėz tė uritur, mohimi i hyrjes sė
ilaēave me qėllim qė me forcė tė pranohet demokracia vėshtirė duken
demokratike. Aktualisht miliona kanė vdekur pėr shkak tė moskonvertimit nė
kėtė fe tė re. Dhe miliona tė tjerė po vuajnė sepse ata janė tė paaftė pėr
ta futur demokracinė nė punim, pėr shkak tė pėrfundimit nė anarki.
Tė lehtėsuar nga nevoja pėr tė konkuruar me komunistėt, tregtarėt e lirė
kapitalist nuk tregojnė mė fytyrėn e dashur. Lakmia e tyre nuk njeh kufi.
Ata duan qė shtete tė cilat kanė luftuar shumė pėr tė fituar pavarsinė, pėr
ta dhėnė atė pavarsi, tė ju lejojnė kapitalistėve hyrje tė lirė tė bėjnė
ēfarė tė duan me ekonominė e kėtyre shteteve. Ata e thėrrasin kėtė
konkurencė tė lirė. Siē bashkohen dhe fitojnė njėri tjetrin, ata bėhen
gjigantė tė llahtarshėm kundėr sė cilėve bizneset e vogla nė shtetet e
zhvilluara nuk do tė jenė nė gjendje tė konkurojnė. Ēfarė kuptimi ka
kunkurimi ku nuk mund tė fitosh aspak. Nė fund pak nga kėta pėrbindėsh do tė
kontrollojnė tė gjithė botėn.
Gjė e mėrzitshme ėshtė qė ata nuk bėjnė mė tepėr se mashtrim dhe korrupsion.
Dhe ne e dime qė mund tė dėshtojmė. Kemi parė sa mahnitshėm ata dėshtojnė,
duke humbur 100 bilion dollar nė njė vit. Dhe kjo ėshtė vetėm njė korporatė.
Janė tregtarėt mashtrues tė qarkullimit tė cilėt kanė shkatėrruar ekonomitė
egjysmės sė botės, kanė nxjerrur dhjetra miliona nga puna, falimentuan banka
dhe mijėra biznese, shkaktuan shkatėrrimin e qeverive dhe fundėrruan
anarkinė tė gjitha kėto sa qindra individ mund tė bėjnė miliona pėr veten
e tyre.
Tani i pasuri nuk jep mė ndihmė. Ata gjithashtu nuk huazojnė. Dhe gjatė
gjithė kohės agjencitė internacionale qė ata kontrollojnė mundohen tė mbysin
shtetet e varfėra qė janė nė borrxhe tė thella e qė sulmohen nga
manipuluesit lakmues tregtar.
Kontrasti mes tė pasurit dhe tė varfėrit bėhet mė i madh ēdo ditė. I pasuri
ka tė ardhura pėr frymė mė shumė se 30,000 dollar, dhe i varfėri vetėm 300
dollar. Megjithatė i pasuri don tė shtryll nga i varfėri edhe pikėn e fundit
tė gjakut. Kjo ėshtė ēfarė e shqetėson botėn sot, kjo shypje e tė varfėrit;
kjo padrejtėsi, kjo pabarėzi. Tė fėrkosh kripė nė blagė, tė varfėrit
gjithmonė i ėshtė thėnė qė atyre u mungon transparenca dhe qeverisja e mirė,
ata nuk rrespektojnė tė drejtat e njeriut, nuk pėrkrahin lirinė e fjalės,
lirinė e shtypit e kėshtu me rrallė, kur nė fakt tė pasurit i mungon
transparenca, i cili nuk rrespekton tė drejtat e njeriut, tė cilėt pengojnė
tė drejtat tona pėr tė thėnė tė vėrtetėn se ēfarė po bėjnė, tė cilėt
pėrdorin shtypin pėr tė fshehur prapėsitė dhe pėr tė thėnė gėnjeshtra. Si
tjetėr mund tė interpretojmė operacionet e fondeve mbrojtėse dhe tregtarėt
tė qarkullimit, sanksionet dhe bombardimet sistematike tė shteteve tė
caktuara, varfėrimin e tė varfėrit, dhe censurimin e lajmeve si dhe
reportazheve tė shtrembėruara dhe fallsifikuara pėr Jugun?
|